وکالت ابزاری جهت دفاع از حق

سرکار خانم نوال نزاری، در سال 1358 پروانه وکالت خود را دریافت نمود و از سال 1364 رسما کار وکالت را آغاز و وارد عرصه این کار پر افت و خیز شد. وی لیسانس خود را در رشته حقوق قضایی از دانشگاه تهران، فوق لیسانس حقوق جزا و جرم‌شناسی از دانشگاه آزاد و در حال حاضر دانشجوی دکتری حقوق عمومی است که می‌توانیم از ایشان به عنوان یکی از موسسین کانون وکلای استان خوزستان یاد کنیم. نزاری در پنج دوره از انتخابات کانون وکلا عضو هیات مدیره بوده و به طور کامل با ارکان کانون آشنایی کامل دارد. مشروح گفت‌وگوی وی در ادامه می‌آید.

به نظر شما رسالت یک وکیل چیست؟

دفاع از مظلوم، عدالت و شجاعت رسالت اصلی یک وکیل است، وکیل باید بدون دغدغه آنکه تحت کنترل است و بدون تاثیرپذیری از هیچ قدرتی در پی احقاق حق باشد. وکیل در حفاظت از حقوق دادرسی در مراحل مختلف نه تنها حافظ حقوق موکل خود است، بلکه باید حافظ حقوق جامعه و محکمه و دادگاه باشد؛ همچنین رعایت شأن دادگاه، قاضی و رعایت حقوق اصحاب دعوا از وظایف وکیل است. یک وکیل با صلابت باید با پایبندی به مواضع شرعی و قانونی، رسالت خود را در تامین و تشخیص حق و نیز تسریع در دادرسی به خوبی انجام دهد که در این راستا همکار خوبی برای قاضی است.

دیدگاه شما در رابطه با استقلال وکلا و چگونگی تحقق این امر چیست؟

استقلال وکیل از لوازم عقلی و منطقی و از جمله شرایط اساسی حفظ و تداوم یک نظام قضایی است. همانطور که استقلال قاضی  و دستگاه قضا ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است، استقلال و آزادی فکر و اندیشه وکیل نیز لازمه کار وکالت است، وکیل استقلال را برای تضمین حق دفاع از حقوق قانونی در کل می‌خواهد. اگر استقلال وکیل از بین برود، طبعا استقلال قضایی نیز لطمه‌دار می‌شود. از نظر من وکالت تنها به عنوان یک منبع درآمد نیست، بلکه یک ابزار تعین حاکمیت قانون است و در حال حاضر وکلا مشکلات عدیده‌ای دارند. استقلال کانون و وکیل یک پیش‌نیاز ضروری در جهت حاکمیت قانون است پیشنهاد می‌شود جهت حفظ استقلال وکیل، مرکز امور مشاوران حقوقی و وکلاء قوه قضائیه  با کانون وکلای دادگستری بطور قانونی ادغام شوند تا استقلال وکلاء حفظ شود. قدمت کانون وکلا و فعالیت مستقل آنها باعث شده است که مرکز مشاوران روند خود را طی کند و کانون به روال اساسنامه‌ای خود عمل کند، ولی البته همه می‌دانند که هر دو نقش وکالت را بر عهده دارند.

نظر شما در خصوص آشنایی وکلا به قوانین موضوعه چیست؟

قوانین جامعه امروز ما توسط نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی وضع می‌شوند و بی‌شک بحث از این قوانین در تخصص وکلا می‌باشد، چرا که هیچ‌کس به اندازه وکلا به قوانین موضوعه آشنایی ندارد و این روند باید طوری باشد که حداقل از هر استان چند وکیل خبره به عنوان نماینده مردم در مجلس انتخاب شوند. جامعه امروز ایران به سمتی پیش رفته است که  قوانین و مقررات بیشتر از گذشته به چشم می‌آید و حقیقت این است که هیچ‌کس به اندازه وکلا به نکات مثبت و منفی قوانین واقف نیست و وکلا می‌توانند با آسیب‌شناسی مقررات بپردازند. بسیاری از مشکلاتی که شهروندان با آن مواجه هستند عدم آگاهی از حقوق شهروندی است که وکیل دادگستری با اطلاع کامل از این حقوق و داشتن استقلال کامل  می‌تواند در زمان اجرا از حق آن شهروند دفاع کند و این فقط با هدف اجرای عدالت است .در استان خوزستان حقوق اولیه شهروندان (محیط زیست و ...) رعایت نمی‌شود و مسئولین در این امر کوتاهی می‌کنند و این وکلا هستند که مردم را در این زمینه می‌توانند آگاهی ببخشند و این روند باید با تعامل بین مردم و وکلا بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

مشکل عمده جامعه وکلا به چه موضوعاتی است؟

جوانانی که جویای نام هستند نسبت به دیگر وکلای با سابقه کمتر درگیر پرونده‌ها هستند. با این وجود باید اشاره کنیم که یکی از اساسی‌ترین دلایل عادت نداشتن مردم در مراجعه به وکیل برای حل مشکلات حقوقی و قضائی را باید دید. هنوز بسیاری از مردم حتی آنهایی که کارهای حقوقی و قراردادی می‌خواهند انجام دهند، از مشاوره وکلا استفاده نمی‌کنند و وقتی به دردسر افتادند، آن هم تعدادی از آنها به وکیل مراجعه می‌کنند و این شاید یکی از مهمترین دلایل وضعیت بیکاری و کم‌کاری وکلا در خوزستان است. شاید الزامی کردن دخالت وکیل در هر پرونده در این خصوص راه حل باشد.

رسالت اجتماعی وکیل در تأمین حق دفاع و دادخواهی چگونه است؟

حق دفاع، از جمله حقوق فطری است و اجرای کامل عدالت در هر مخاصمه‌ای در گرو امکان استفاده طرفین دعوا از امکانات دفاعی برابر است. وکالت ابزاری است در جهت تحقق این هدف و تأمین یک دادرسی عادلانه که نهایتاً به ارضای میل عدالت خواهی بشر منجر گردیده است. شاید این شعار که «فرشته عدالت با دو بال وکالت و قضاوت قادر به پرواز است»، رساترین تعبیر از ارتباط تنگاتنگ وکالت با تأمین عدالت در جامعه باشد. به همین دلیل وکالت در دعاوی، سابقه‌ای به قدمت پیدایش نهاد دادرسی حتی در ابتدایی‌ترین شکل آن، در جوامع بشری دارد. وکلا نیز همانند قضات دارای شخصیت و موقعیت اجتماعی ویژه هستند. تمایل دادرسان دادگستری به انتخاب شغل وکالت، پس از بازنشستگی موید برای شخصیت و موقعیت اجتماعی آنان است. شایان توجه آنکه نیمی از امضاکنندگان اعلامیه استقلال آمریکا از وکلای دادگستری بوده‌اند. گاندی و جواهر لعل نهرو که شبه قاره هند را پس از قرن ها از یوغ استعمار انگلستان نجات دادند، هر دو حقوقدان و وکیل بوده‌اند. با توجه به جایگاه خاص تاریخی وکالت و رسالت ویژه وکیل در حل و فصل دعاوی و کمک به دادرسان در اجرای عدالت، اهمیت این حرفه خصوصاً با توجه به نقش بنیادینی که در حمایت از حقوق اساسی متهمان دارد، مقتضی است که در راستای حفاظت از وکیل و در نهایت تأمین حقوق افرادملت، تدابیر تأمینی اندیشیده شود؛ لذا در اکثر نظام‌های حقوقی جهان، استقلال، آزادی و مصونیت کیفری و حتی مصونیت مدنی وکیل دادگستی مورد پذیرش قرار گرفته است. به علاوه ویژگی‌های دیگر این شغل از خطیر بودن آن از یک سو و تضمین آزادی دفاع وکیل در مقابل اشخاص ثالث از سوی دیگر، مقتضی استقلال است.

اهداف و برنامه‌های شما برای کانون خوزستان چیست ؟

آنچه که پیش از پیش اهمیت دارد دفاع از شان منزلت وکلاء و کانون وکلا از طریق معرفی اهداف در رسالت کانون به آحاد جامعه از طریق برگزاری همایش‌ها و اعلام مواضع کانون در مسائل اجتماعی و معضلات عمومی در سطح استان خوزستان و فعال نمودن کمیسون حمایت از وکلا در جهت حفظ شان وکلا در مراجع قضائی و پیگیری مشکلات آنان و تصویب آئین‌نامه‌های داخلی کانون، تعامل مستمر با  مسئولین قضائی استان اصلاح و ارتقاء ساختار اداری و مالی کانون و فراهم نمودن بسترهای لازم جهت مشارکت حداگثری وکلاء در اداره امور کانون این‌ها قسمتی از اهداف و برنامه‌ها هستند که امیدوارم بتوانیم به آنها جامعه عمل بپوشانیم.

و اما سخن پایانی شما

آنچه در شرایط موجود به مصلحت آحاد ملت ایران در رابطه با استقلال وکیل و کانون‌های وکلای دادگستری خوزستان می‌باشد ادغام دو نهاد مرکز مشاورین قوه قضائیه با کانون‌های وکلای می‌باشد کما اینکه وکلاء و مشاورین با همین قوانین وکالت می‌کنند و در مسیر و کار حرفه‌ای آنان هیچ خللی وارده نشده است. البته لایحه قانونی استقلال وکلاء نیاز به اصلاحاتی دارد که این اصلاحات تنها توسط کارگروه مشخصی از وکلاء مجرب و با سابقه کانون‌ها امکان‌پذیر است که اخیراً  اتحادیه این کار را به عهده گرفته است.