لایحه هوای پاک منافع چه کسانی را تهدید می کند؟

مدارس به دلیل آلودگی هوا تعطیل ‌می شود و گروه‌های حساس مانند سالخورده‌ها یا زنان باردار نباید  از خانه‌هایشان خارج شوند اتفاقاتی که  در این سالها مردم کلانشهرها بخصوص تهران به آن عادت کرده اند. مهمترین موضوعاتی که این روزها مورد توجه فعالان مدنی و NGOهای کشور قرار گرفته است، حفظ محیط زیست و برخورداری از جامعه ای سالم با استاندارد های بین اللملی میباشد. از این رو با راه اندازی کمپین های مختلف درخصوص زباله، آلودگی زیست محیطی و جلوگیری و کاهش رفتارهای غیر اخلاقی توسط شهروندان سعی می شود در زمانیکه حرکت مسئولین جامعه در کاهش این آلودگی به کندی  می باشد. با مدیریت صحیح رفتار  و آموزش، شهروندان بتوانند کمکی به حفظ سلامت خود و محیط پیرامونشان داشته باشند.

مقوله «هوای پاک» این روزها کم کم به یک نیاز دور از دسترس تبدیل شده است.نیازی که از مهمترین حقوق طبیعی آحاد شهروندان و همچنین  یکی از مولفه های  نسل چهار حقوق بشر بحساب می آید آلودگی هوا به علت تهدیدات جدی‌ای که علیه بهداشت و سلامتی و محیط‌زیست سالم شهروندان دارد، نقض حقوق شهروندی و بشر تلقی می‌شود استفاده از هوای پاک حق هر شهروندی است که برای استفاده از امکانات شهرنشینی مالیات می‌پردازد و هزینه های شهرداری را پرداخت می‌کند. ايجاد آلودگي به هر شکل آن از جمله آلودگي هاي بصري، آب، هوا، پسماندها و غيره، سلامتي روحي، رواني و جسمي شهروندان را به خطر مي اندازد و اصلي ترين حق شهروندي را که همانا حق حيات و سلامتي است با خطر جدي مواجه مي سازد.

حساسیت مردم ورود عموم مردم به عنوان مطالبه عمومی شهروندان  باعث شده است مسئولین اقداماتی را انجام دهند نزدیک سه سال است که لایحه هوای پاک توسط دولت تنظیم شده و به مجلس ارائه شده است. لایحه  ای که تأکید بر مسئولیت‌پذیری همه دستگاه‌ها در برابر آلودگی هوا  دارد وآنرا اصلاح و به ‌روزرسانی  قانون جلوگیری از آلودگی هوا  مصوب سال ۱۳۷۴ می دانند لایحه ای که برخوردها و مجازات های  پیش‌بینی شده؛ نسبت به قانون‌های گذشته شدیدتر خواهد بود. موادی که می‌توان آنها را قدم‌های موثری برای کاهش آلودگی هوا و مرگ سالانه 26هزار نفر در کشور دانست. در حال حاضر لایحه هوای پاک در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار داردرئیس مجلس آن را  به کمیسیون کشاورزی برگشت داده تا ایرادهایش را برطرف کنند. اما همچنان شاهد به تصویب نرسیدن این لایحه می باشیم و به گفته وحید حسینی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران ، طبیعی است که قانون لایحه هوای پاک، منافع عده‌ای را تهدید کند به همین دلیل آنها تلاش می‌کنند تصویب شدن چنین قوانینی را به تاخیر بیندازند. با توجه به تشدید پدیده وارونگی هوا در نیمه دوم هر سال و افزایش آلودگی هوا در بسیاری از شهرها و استان‌های کشور به ویژه کلانشهرها، تسریع در تصویب این قانون منجر به شکل‌دهی بهتر اقدامات و مدیریت آلودگی هوا در کشور می شود. در این لایحه، وظایفی به عهده دستگاه‌های تاثیر‌گذار مانند، قوه قضاییه، وزارت نفت، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت بهداشت و درمان،وزارت جهادکشاورزی، وزارت‌ ارتباطات، انرژی اتمی، نیروی انتظامی، شهرداری‌‌ها، وزارت کشور و صداوسیما گذاشته شده تا بتوان آلودگی هوای کلانشهرهای کشور را کاهش داد از آنجا که داشتن هوای پاک برای شهروندان یک حق طبیعی و برای دولت یک تکلیف محسوب می‌شود. این حق برای شهروندان جزء لاینفک زندگی قرار گرفته و تضمین آن در راستای حق بر محیط‌زیست سالم جزو حقوق اولیه هر شهروند قرار می‌گیرد و یک ضرورت حیاتی تلقی و باید در دستور کار دولت و نهادهای عمومی و نظارتی قرار گیرد. براساس لایحه هوای پاک، تمامی دستگاه‌ها باید برای داشتن هوایی پاک به وظایف خود عمل کنند، هرچند مسعود زندی، معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌ زیست می‌گوید: جزئیات لایحه هوای پاک با حضور نمایندگان تمام وزارتخانه‌های درگیر و صنایع بوده است به همین دلیل نباید برای قانون شدن این لایحه حاشیه درست کرد.  اما با توجه به وضع نا مناسب آلودگی هوا و خطرات غیر قابل جبرانی که به بار آورده است شهروندان و  فعالان مدنی و حقوق بشر تصریح در تصویب و به قانون رسیدن این لایحه توسط مجلس و عملی شدن آن را از ضروریات جامعه و نشانه ای از توسعه یافتگی و حرکت در مسیر رعایت حقوق شهروندان می دانند.

 مجید قاسم کردی