صفحه اصلی / اخبار/ مدرسه حقوق / چالش تفسیر در شناخت حریم خصوصی و عمومی

شناخت حریم خصوصی و حریم عمومی

چالش تفسیر در شناخت حریم خصوصی و عمومی


محمد کاظم عمارتی وکیل دادگستری
چالش تفسیر در شناخت حریم خصوصی و عمومی

خبر داغ رئیس پلیس امنیت اخلاقی ناجا، در آخرین روز پاییز امسال، مبنی براجرای ابلاغیه «ورود آزاد پلیس به پلاژهای خصوصی»، بر گرمای تابستان، پیشی گرفت. ایشان گفت پلاژهای خصوصی که پذیرایی عمومی از مسافران می‌کنند، حریم خصوصی محسوب نمی‌شوند؛ لذا ورود ماموران نیروی انتظامی به آن جا آزاد است، نیزافزود هرگونه تلقی از پلاژهای ساحل خزر به عنوان اماکن شخصی و حریم خصوصی، نادرست است.
در این خصوص، نکته مهم این است که اعلام آزادی ورود پلیس به پلاژ خصوصی، مبتنی برکدام مجوز قانونی است؟ اگر متکی بر اجازه ی صریح قانون نیست، آیا پلیس، مجاز به تفسیر و قانونگذاری است؟ اگر پلیس، نقش قانونگذاری و تفسیر ندارد، قانون گریزی مجری قانون ، چه پیامی برای جامعه خواهد داشت؟
با توجه به استفاده مقام ناجا از عبارت «حریم خصوصی» و اعلام نادرست بودن تلقی دیگران از پلاژ خصوصی به عنوان حریم خصوصی، لازم است توجه کنیم که ،کلمه «حریم» در لغت، به معنی مرز و منطقه محافظت شده و در اصطلاح، ممنوعیت نزدیک شدن به چیزی برای غیر صاحب آن و کلمه «خصوصی»، در مقابل عمومی، به معنی ویژه و اختصاصی است و «حریم خصوصی»، عبارت از حق اولیه افراد در مصون ماندن از تعرض و تجاوز در منازل و اماکن و به طور کلی مکان های سرپوشیده، محصور و متعلق به آن هاست. 
قانون مدنی در تعریف حریم خصوصی، فقط در ماده 136صریحا و در مواد قبل و بعد، ضمنا، به تعیین حریم املاک، اکتفا کرده است.
به موجب ماده 100 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 11 شهریور 83، دولت، موظف به تصویب منشور حقوق شهروندی مشتمل بر محورهایی، از جمله حفظ  صیانت از حریم خصوصی افراد در بند «و» و نیز ارتقای احساس امنیت اجتماعی در مردم و جامعه، در بند «ز» شد. ریاست دولت اصلاحات، در آخرین روزهای فعالیت دولت، در اجرای  قانون اخیر، لایحه حمایت از حریم خصوصی را در 7 فصل و 83 ماده به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد. در ماده 2، «حریم خصوصی»، به قلمروئی از زندگی هر شخص که آن شخص عرفا یا با اعلام قبلی در چهارچوب قانون انتظار دارد تا دیگران بدون رضایت وی به آن وارد نشده یا بر آن نگاه یا نظارت نکنند و یا به اطلاعات راجع به آن دسترسی نداشته یا در آن قلمرو، وی را مورد تعرض قرار نده، تعریف و در ادامه تصریح شده بود جسم، البسه، اشیاء همراه افراد، اماکن خصوصی و منازل، محل‌های کار، اطلاعات شخصی و ارتباطات خصوصی با دیگران، حریم خصوصی محسوب می‌شوند. در همین ماده، در تعریف «اماکن خصوصی» آمده بود: اماکن خصوصی، اماکن متعلق به شخص یا اشخاص خصوصی یا در تصرف آنهاست که ورود دیگران به آنجا، یا عرفا مجاز نیست یا مالک یا متصرف قانونی، به نحو مشخصی در چارچوب قانون، ورود دیگران به آن اماکن را ممنوع اعلام کرده است، همچون بخش های مشترک مجتمع های آپارتمانی. در بند 3 ماده اخیر، «منزل» تعریف شده است به: انواع خانه ها، چادرهای مسکونی، داخل وسایل  نقلیه مسقف، بخش‌های مسکونی کشتی‌ها، اطاق‌های استراحت هتل‌ها، مهمانسراها، خوابگاه های دانشجویی، بیمارستان‌ها و دیگر تاسیسات مشابه و یا اماکنی که عرفا به آن منزل اطلاق می‌شوند. تبصره – بخش های مشترک مجتمع‌های آپارتمانی، هتل‌ها و بیمارستان‌ها و سایر اماکنی که دارای بخش های اشتراکی هستند، از شمول تعریف منزل خارجند.
این لایحه ی جامع و سنجیده ، با وجود اظهار نظر کارشناسی مرکز پژوهش ها، هیچ گاه مورد بررسی نمایندگان اصولگرای مجلس هفتم قرار نگرفت و دولت محمود احمدی نژاد در فروردین 85، آن را مسترد کرد.
متعاقب آن، انتشار گسترده فیلم خصوصی یکی از بازیگران، جامعه را ملتهب و همه را به تکاپو انداخت؛ ولی به جای رجوع به لایحه و نگاه عمیق، به تصویب قانون مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت های غیر مجاز می نمایند در دی ماه 86 ،اکتفا شد؛ با این وجود، در فقه و حقوق، اماکن عمومی، مکان‌های مشترک بین مردم محسوب می‌شوند که ملک شخص یا اشخاص معین نیست و همگان در استفاده از آن مجاز هستند. 
آیین‌نامه اجرایی قانون مبارزه با دخانیات  نیز که در تاریخ 09/07/86 به تصویب هیئت وزیران رسیده است، در بند 8 ماده یک، اماکن عمومی را به محل هایی که مورد استفاده و مراجعه جمعی یا عموم مردم است از قبیل اماکن متبرکه، بیمارستان ها، قسمت‌های عمومی مهمان خانه ها ، مهمانسراها و مهمانپذیرها و....تعریف و حتی قهوه‌خانه ها که پذیرایی از عموم می کنند را از اماکن عمومی، نشناخته  است. در ادامه این یادداشت موانع قانونی موانع قانونی ورود پلیس به پلاژهای خصوصی بررسی خواهد شد.

 

 

0 نظر برای “ چالش تفسیر در شناخت حریم خصوصی و عمومی

منتظر نظرات شما هستیم

نگران نباشید، ایمیل شما منتشر نمیشود.