صفحه اصلی / اخبار/ مدرسه حقوق / بحثی درباره تعدد معنوی جرم

بحثی درباره تعدد معنوی جرم


با قلم : شاپور اسماعیلیان حقوقدان
بحثی درباره تعدد معنوی جرم

تعددتعزیری جرم به تعددمادی ومعنوی تقسیم می شود .در تعدد مادی ،کسی قبل از محکومیت قطعی ،مرتکب چند جرم می شود. مطابق ماده 134قانون مجازات اسلامی ،چنانچه جرایم ارتکابی بیش از سه جرم نباشد، حداکثر مجازات مقرر قانونی برای هرجرم تعیین ومجازات اشد اجرا می شود.اگر جرایم ارتکابی بیش از سه جرم باشد، دادگاه مجازات هر یک را بیش ازحداکثر مجازات مقرر قانونی تعیین می نماید، مشروط به اینکه ازحداکثر به اضافه نصف آن تجاوز نکند. به هر حال ،درتعدد مادی اگر شخص ،اعمال مجرمانه متعددی را مرتکب شود مجازات هر جرم جداگانه تعیین می شود اعم از اینکه این جرایم مختلف باشد مانند کلا هبرداری ،خیانت در امانت و سرقت تعزیری یا غیر مختلف مانند ارتکاب دو فقره کلاهبرداری . در تعدد معنوی یااعتباری،عمل مجرمانه واحد، دارای عناوین جزایی متعدداست .برابر ماده 131 همان قانون، در جرایم موجب تعزیر هرگاه رفتار واحد[اعم از فعل یا ترک فعل] دارای عناوین مجرمانه متعدد باشد ،مرتکب به مجازات اشد

بحثی درباره تعدد معنوی جرم  

تعددتعزیری جرم به تعددمادی ومعنوی تقسیم می شود .در تعدد مادی ،کسی قبل از محکومیت قطعی ،مرتکب چند جرم می شود. مطابق ماده 134قانون مجازات اسلامی ،چنانچه جرایم ارتکابی بیش از سه جرم نباشد، حداکثر مجازات مقرر قانونی برای هرجرم تعیین ومجازات اشد اجرا می شود.اگر جرایم ارتکابی بیش از سه جرم باشد، دادگاه مجازات هر یک را بیش ازحداکثر مجازات مقرر قانونی تعیین می نماید، مشروط به اینکه ازحداکثر به اضافه نصف آن تجاوز نکند. به هر حال ،درتعدد مادی اگر شخص ،اعمال مجرمانه متعددی را مرتکب شود مجازات هر جرم جداگانه تعیین می شود اعم از اینکه این جرایم مختلف باشد مانند کلا هبرداری ،خیانت در امانت و سرقت تعزیری یا غیر مختلف مانند ارتکاب دو فقره کلاهبرداری . در تعدد معنوی یااعتباری،عمل مجرمانه واحد، دارای عناوین جزایی متعدداست .برابر ماده 131 همان قانون، در جرایم موجب تعزیر هرگاه رفتار واحد[اعم از فعل یا ترک فعل] دارای عناوین مجرمانه متعدد باشد ،مرتکب به مجازات اشد محکوم می شود. مانند خیانت در امانت و فروش مال غیر .زیرا شخص امین با فروش مال امانی،مرتکب فعل واحدی می شود که دارای دو عنوان مجرمانه است: 1-خیانت در امانت ،مصداق ماده ی 674 قانون تعزیرات با مجازات حبس از 6ماه تا 3 سال 2-فروش مال غیر (در حکم کلاهبرداری)مصداق قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر مصوب 1308 که مجازات قانونی آن، مطابق قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا ،اختلاس و کلاهبرداری( افزون بر رد مال و جریمه مقرر)  حبس از 1 تا 7 سال می باشد ومرتکب به مجازات اشد محکوم می شود. در این مثال رفتار امین نسبت به مال سپرده شده به او، در واقع ،یک فعل است یعنی فروش مال امانی، اما دارای دو عنوان مجرمانه. در این نوشتار کوتاه،ذکر نکته مهم درباره ی مثال های واجد اشکال برخی از اساتیدارجمندحقوق جزا، به عنوان مصداق  تعدد معنوی جرم است. یک نمونه مثال رایج این اساتید (هرچندبه استناد رای دیوان عالی کشور یاموولف دیگرباشد.) ، ذکر مثال کلاهبرداری و استفاده از سند مجعول ،به عنوان مصداق تعدد معنوی است(1) .تعریف مختصر کلاهبرداری عبارت است( از توسل به وسایل متقلبانه)+ (بردن مال غیر ). نظر به اینکه، کلاهبرداری از نظر عنصر مادی ،جرمی است مرکب وحداقل از دو جزء یا دو فعل تشکیل می شود یعنی توسل به وسایل متقلبانه و بردن مال غیروماده 131 قانون مجازات اسلامی جدید، همانند ماده 46 قانون سابق مقرر می دارد:« در جرایم موجب تعزیر، هرگاه رفتار واحد [فعل یا ترک فعل]دارای عناوین مجرمانه متعدد باشد، مرتکب به مجازات اشد محکوم می شود».حال، با وجود صراحت ماده به ارتکاب رفتار یا فعل واحد ،چگونه قابل توجیه است دو فعل ،فعل واحد تلقی شود؟به بیان دیگر، استفاده از سند مجعول به عنوان مصداق توسل به وسائل متقلبانه، یک فعل است و بردن مال غیر ،فعل دیگر. آیا چنین نظری مبتنی بر اشتباه نیست؟این اشکال وقتی واضح است که مرتکب از سند مجعول رسمی به عنوان رکن توسل به وسائل متقلبانه استفاده نماید و سپس در فاصله زمانی کم ،مال غیر را ببرد و مالا کلاهبرداری تحقق یابد.نظر به اینکه طبق ماده 525 قانون تعزیرات ، حداکثر مجازات قانونی استفاده از سند مجعول رسمی،10 سال حبس است ممکن است، برخی عقیده داشته باشندمرتکب ، فقط به مجازات 10 سال حبس محکوم می شود و بردن مال غیر که موجب تحقق کلاهبرداری می شود، قابل مجازات نیست و یا بر این باور باشند سوای مجازات حبس مذکور،  در مورد کلاهبرداری فقط حکم به رد مال صادر می گردد که بدون تردید، چنین برداشتی با صراحت ماده 131 مورد بحث، سازگار نیست. زیرا، جای این پرسش باقی است که این دو فعل ،چرا باید یک فعل و مصداق تعدد معنوی، محسوب شود ؟اگر استدلال شود در مورد بحث ،استفاده از سند مجعول رسمی، مقدمه کلاهبرداری است و مجازات اشد، مختص مقدمه است که باید درباره مرتکب اجرا شود ،پاسخ این است برخلاف ماده 32 قانون منسوخ کیفر همگانی 1304، در مقررات فعلی، نص صریحی دراین باره وجود ندارد و چنین موضوعی را نمی توان با تفسیر جزائی منتفی دانست ماده مرقوم از قانون یاد شده مقرر می داشت :«اگر چند جرم برای یک مقصود واقع شده و مربوط به هم باشد یا اینکه بعضی از آنها، مقدمه یا جزء دیگری بوده یا تفکیک از هم نشوند، تمام آنها یک جرم محسوب و مجازات جرمی داده می شود که مجازات آن اشد است». به نظر می رسد برخی از مولفان حقوق جزا، بدون در نظر گرفتن مقررات حاکم درزمان آراءصادره از دیوان عالی کشور( قانون کیفر همگانی1304 ) ورویه قضایی وقت ،به مثال مورد بحث اشاره نموده اند، این درحالی است که ذکر این مثال در مقررات جزایی فعلی، وجه قانونی ندارد و اصلح است مقررات موضوعه ،از حیث تعدد معنوی، مورد بازنگری قرار گیرد.

 

0 نظر برای “ بحثی درباره تعدد معنوی جرم

منتظر نظرات شما هستیم

نگران نباشید، ایمیل شما منتشر نمیشود.