اسکودا بهترین وسیله برای حفظ اتحاد واستقلال کانونهای وکلا

لطفاً در خصوص نحوه تاسیس اسکودا و ضرورت تشکیل آن توضیح بفرمایید.

بعد از تصویب قانون اخذ پروانه وکالت ریاست قوه قضائیه وقت از برخی از مواد این قانون تفسیری کردند که اجازه می داد با جمع کردن وکلای چند استان کانون جدیدی تشکیل شود. البته این استدلال و استنباط مورد قبول  ما نبود اما به هر حال عملی شد و به تدریج کانونهایی با تعداد نه چندان زیاد وکلا اما به طور مستقل تشکیل شدند. ناچار این مساله مطرح شد که وجود  کانونهایی به این ترتیب جدا از هم و با تعداد اندک اعضا بدون اینکه آگاهی از وضعیت یکدیگر داشته باشند ناچار موجب تفرقه است و کانونهای کوچک محلی در مقابل مقامات محلی در موضع قدرت قرار نخواهند داشت. راه حل فوری و نه چندان موثر، تشکیل شورای هماهنگی کانونها بود که رسمیت نداشت، هر از چند گاهی اعضای هیئت مدیره کانونها با میزبانی یکی از کانونها در مقر آن کانون تشکیل جلسه می دادند و به بررسی مسائل مشترک و اتخاذ تصمیم می پرداختند.

با توجه به اینکه آنچنانکه گفته شد این راه حل وافی به مقصود نبود با پیشنهاد مرحوم علی اکبر محمدی که ریاست اولین کانون گیلان را بر عهده داشتند موضوع تشکیل اتحادیه مطرح شد و به تدریج قوت گرفت و بالاخره در سال 1382 متن اساسنامه تحادیه در اردیبهشت ماه در همایش شورای هماهنگی کانونها در اصفهان به تصویب رسید سپس اتحادیه سراسری کانونهای وکلا در سال 1382 در 17 آذر در اداره ثبت شرکتهای تهران به عنوان موسسه ای غیر تجاری و غیر انتفاعی به ثبت رسید و شخصیت حقوقی مستقل پیدا کرد. بنابراین هدف از تشکیل اتحادیه، ایجاد اتحاد و هم بستگی و انسجام در بین کانونهای وکلای سراسز کشور بود و عملا اتحادیه و کانونها به این هدف دست یافتند و از سال 1382 تاکنون مرتباً همایشهای سالانه اتحادیه هر سال دو بار تشکیل شده است و بدون اینکه به استقلال تک تک کانونها  لطمه ای بخورد مسائل مبتلا به همه کانوها مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و راه حلهای مشترکی اتخاذ و اجرا می شود.

در حال حاضر اتحادیه کانونهای وکلا دربردارنده 23 کانون در سراسر کشور است که چیزی در حدود 50 هزار وکیل را در بر گرفته است.

اتحادیه در زمان تاسیس با چه چاشهایی مواجه بود؟

با توجه به اینکه اتحادیه به هرحال پدیده و تاسیسی ناشناخته بود مقاومتهایی در مقابل آن وجود داشت زیرا برخی از اعضای بعضی کانونها و نه همه آنها چنین می پنداشتند که با تاسیس اتحادیه به استقلال کانونها لطمه خواهد خورد و لذا در مقابل تشکیل آن مقاومت می کردند به همین دلیل نیز فرایند تنظیم اساسنامه، تصویب اولیه آن و نهایتاً ثبت بیش از آنچه که گمان می رفت به طول انجامید اما در نهایت حتی مخالفین هم متوجه شدند که وجود اتحادیه به هیچ وجه مضر به حال استقلال کانونها نیست بلکه موجب قوت و انسجام امور کل کانونها می شود و به نفع همه کانونهاست. از این رو این چالشهای اولیه با همت برپاکنندگان اولیه اتحادیه پشت سر گذاشته شد و البته اتحادیه همواره با گرفتاری ها و چالش هایی از انواع مختلف مواجه بوده که تاکنون نیز استمرار یافته است.

اسکودا در مدت فعالیت خود علاوه بر چاشهای اولیه تشکیل آیا با چالشهای دیگری نیز مواجه بوده است؟

بسیار. آغاز این فهرست را می توان با استمرار اجرای ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه پس از پایان مدت اجرای برنامه شروع کرد که هنوز هم ادامه دارد و همواره این معنا مورد اشکال اتحادیه و کانونهای وکلا بوده.

مشکل دیگری که پیش آمد و علی رغم اقدام فراوان به نتیجه ای نرسید تصویب آیین نامه تعرفه حق الوکاله در سال 1385 بود که ادعا شده بود با پیشنهاد کانونهای وکلا بوده که مطلقا چنین چیزی نبود و آنچه که کانونهای وکلا پیشنهاد کرده بودند کمتر شباهتی به چیزی داشت که به عنوان آیین نامه تعرفه منتشر شد.

مورد دیگر تصویب آیین نامه اجرایی لایحه قانونی استقلال کانون وکلا در سال 1388 بود که در این مورد هم ادعا شده بود که کانونها پیشنهاد دهنده و دخیل بوده اند که نبودند در این مورد اقدام به موقع اتحادیه و مقاومت آن باعث شد که اجرای این آیین نامه که چیزی بسیار خطرناک بود معلق شود و تا کنون هم در حالت تعلیق باقی مانده است و به علت مطرح شدن لایحه وکالت موجبی برای پیگیری اجرای آن وجود ندارد با این حال کانونهای وکلا چند سال است که دادخواستی مبنی بر ابطال آن در دیوان عدالت اداری مطرح کرده اند که هنوز به آن رسیدگی نشده است.

چالش دیگر طرحی دو فوریتی برای ادغام کانونهای وکلا در تشکیلات ماده 187 بود که ایضاً با حرکت سریع اتحادیه و به خصوص با هوشیاری مجلس محترم شورای اسلامی منتفی شد.

مساله اصلاح تبصره ماده 48 قانون آیین دادرسی کیفری که به هرحال در جریان آن هستید و هم اکنون هم هرچند به صورت قانونی آزمایشی درآمده ولی چالشی مستمر است.

برخی مسائل مالی جدی ناشی از مشکلات مالیاتی اسکودا که علی رغم اینکه موسسه ای غیر تجاری و غیر انتفاعی است صرفا به خاطر اینکه برگزار کننده آزمون ورودی کانونهای وکلا به نیابت از کانونهاست و وجوه مربوط به ثبت نام ابتدائا به حساب آن واریز می شود ایجاد شده و مشکللات بسیار پیچیده ای را برای اسکودا و مدیریت آن فراهم کرده است.

برخی مسائل ناشی از درگیریهای محلی مقامات قضایی با کانونها مثلاً عدم ثبت دادخواستهای مطالبه مهریه در بعضی کانونها که به اسکودا منعکس شده و در موردی هم مکاتبات و پیگیریهای اسکودا به هرحال به حل مشکل منتهی شده است اما موارد دیگری هنوز وجود و استمرار دارد.

شکایات مردودان آزمونها که حتی در یک مورد به صورت شکایت کیفری جلوه گر شد و باز هم به علت هوشیاری مقامات قضایی این مورد که می توانست مشکلی بسیار بزرگ  و حتی بحران را ایجاد کند حل شد اما شکایات مدنی مردودان استمرار دارد و مرتب پاسخگوی آن هستیم. ما حصل تمام شکایات این است که آزمون باید چنان انجام شود و سوالات باید چنان باشد که خواهانهای این پرونده ها حتما در آن قبول شوند اگر نشدند حتما باید اسکودا را الزام کرد به اینکه سوالها را آنگونه عرضه کند.

گاهی دشواریهایی ناشی از اینکه مصوبات اسکودا ضمانت اجرای اخلاقی، معنوی دارد پیش می آید که البته با همت بالای کانونها این مسائل قابل حل است و به هرحال برخی از مشکلاتی که به اتکای قانون پیش آمده ناچار باید با تصویب قانون حل شود و تا آن زمان ما درگیر این قضایا خواهیم بود.

مساله فعلی و در دست مساله لایحه قانون جامع وکالت است که فعلا در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس محترم شورای اسلامی در انتظار طی مراحل تقنینی است و در عین حال در مرکز پژوهشهای مجلس محترم نیز در حال بررسی است که نمایندگانی از اسکودا نیز در این مرجع حضور دارند و امید است با اصلاح موارد، قانونی کاملا قابل قبول انشاالله عرضه شود. البته در متن این قانون مواردی باید پیش بینی میشد یا بشود مثل الزامی شدن دخالت وکیل در همه مراحل که قبلا هم وجود داشت و با حکمی از سوی دیوان عالی کشور متاسفانه منتفی شد و موارد دیگر و دیگر که جای طرح آن در همین قانون است که امید است کمیسیون محترم مجلس شورای اسلامی به این موارد توجه کنند و مشکلات را حل کنند.

در حال حاضر وجود اسکودا چه تاثیری می تواند بر مبنای استقلال وکلا و کانون که این روزها تبدیل به دغدغه وکلا شده داشته باشد؟

آنچه مسلم ایت تاکنون ولو با اشکالاتی مستقل باقی مانده اند و سعی دارند این استقلال را حفظ کنند و حتی توسعه و تعمیق بخشند. تک تک کانونها در این راستا البته می توانند فعالیتهایی داشته باشند اما وقتی همه آنها توان خود را گرد آورند و در مجموعه واحدی متمرکز شوند قطعاً اقداماتی که می کنند موثرتر خواهد بود از این رو گمان می رود وجود اسکودا به خصوص در شرایطی که لایحه جامع وکالت مطرح است و مسائل دیگری در این مورد طرح می شود بهترین وسیله برای حفظ استقلال کانونها، استقلال وکیل، حرمت و کرامت وکلا و از همه مهمتر حق دفاع مردم است.

آیا اسکودا به اهداف خود رسیده است؟

در امور اجتماعی و مسائل مربوط به علوم انسانی وصول کامل به اهداف چیز قابل حصولی نیست اما می توانیم به جرئت بگوییم که اسکودا در حد توان آنچراکه می توانسته است انجام داده بعضا اقداماتی کرده و اموری را انجام داده که شاید بی نظیر بوده من جمله برای اولین بار یک همایش و کنفرانس بین المللی در مورد استقلال حرفه وکالت و کانونهای وکلا از منظر بین المللی با حضور نزدیک به دو هزار وکیل و کاآموز و دانشجوی حقوق و افراد علاقه مند برگزار کرد که سخنرانانی از IBA در سطح بسیار بالا و از کانونهای مختلف وکلا در اروپا و ترکیه در آن حضور داشتند که تایید و تاکید کردند که این همایش  و کنفرانسی با این ابعاد و این تعداد و این امکانات بی نظیر بوده و هرگز پیش از آن تحقق پیدا نکرده بود. امیدواریم این موارد تکرار شود و به هرحال در راه وصول به اهداف، اسکودا باید تلاش خود را ادامه ادهد اما این تلاشها نتیجه نخواهد داد مگر با هماهنگی و همکاری تمام وکلای ایران و تمام کانونهای عضو و تمام اعضای محترم هیاتهای مدیره کانونهای وکلای سراسر کشور.