صفحه اصلی / اخبار/ صفحه اول / آسیب های اجتماعی؛علت یا معلول؟

آسیب های اجتماعی؛علت یا معلول؟


آسیب های اجتماعی؛علت یا معلول؟

شاپور اسماعیلیان     حقوقدان و روزنامه نگار 

اگرچه سخنان وزیرکشور درصحن علنی مجلس درباره آماروارقام آسیب های اجتماعی موجب تحلیل های مختلفی شده ، اما دراین  تحلیل ها ،غالبا یک نکته اساسی مغفول مانده است. محورسخنان وزیرکشور این است که« دررسیدگی به آسیب های اجتماعی 20 سال عقب هستیم.بنابراین همه کسانی که درحیطه موضوعات اجتماعی مسئولیت دارندبایدخودرادرقبال مشکلات مسئول دانسته ونسبت به حل آن اقدامات لازم راانجام دهند.»جدای ازاین که درگزارش این مقام مسئول ،تنها به مواردمعدوداما مهمی از مصداق های آسیب های اجتماعی ،ازقبیل رواج پدیده حاشیه نشینی،بی کاری ،اعتیاد وطلاق اشاره شده واین درحالی است که درشرایط کنونی، مصداق هافراترازاین هاست. به هر صورت ،نکته وپرسش مغفول این است که آیا آسیب های اجتماعی،علت ایجادپدیده هایاوضعیت های ناهنجارهستندویاخود معلول اینگونه وضعیت هامی باشند؟ بدون تردید،پاسخ به این پرسش می توانددرشناخت جهت وراهکار مقابله با این معضل تاثیر گذارباشد.ابتدا ضروری است آسیب اجتماعی تعریف شود.دریک تعریف ساده،می توان گفت منظورازآسیب اجتماعی وضعیتی است که درآن اصول وهنجارهای ارزشمندجامعه مورد بی توجهی ویا تخطی افراد قرارمی گیردازاین رو آسیب های اجتماعی ریشه دربی نظمی ها وکج رفتاریهاداردکه اگر برای مهارآنها چاره ای نشود،اختلال درنظام اجتماعی وعواقب وخیم آن  رابه دنبال خواهدداشت.بدون شک،  این تعریف نظری است ونمی تواندجامع ومانع باشد.به عنوان مثال افزایش نرخ بی کاری نوعی آسیب اجتماعی است ولی دررواج این پدیده ،فرد مسئول نیست وممکن است بی تدبیری برخی دولتمردان موجب اتخاذسیاست های اقتصادی واجتماعی ناکارآمدووخیم ترشدن اوضاع اشتغال  شود.درچنین وضعیتی دولتمردان مسئول وعامل رواج پدیده بی کاری هستندو آسیب اجتماعی که خود معلول قصور ویاتقصیر مستقیم یاغیر مستقیم اداره کنندگان جامعه است، می تواند علت ناهنجاری ها وانحرافات اجتماعی بشمارآید.مانندابتلافرد بی کار وناتوان ازتامین معاش روزانه به مصرف موادمخدرصنعتی وامرار معاش ازاین طریق یاانگیزش اوبه ارتکاب جرایم مالی.ازاین رو، آسیب های اجتماعی ویژگی ذوجنبتین یا دوطرفه دارند.به سخن دیگرگاهی معلول وگاهی علت وضعیت های ناهنجارواغلب واجداین ویژگی دوگانه اند.تصوراینکه جامعه ای عاری ازهرگونه آسیب اجتماعی باشد،تصورمقرون به واقعیت نیست .بنابراین وجودآسیب های اجتماعی درحد نرمال تاحدی پذیرفتنی است .این روندمتعارف نشانه ای است برای دولتمردان وگردانندگان جامعه تا فرصت اصلاح امور ورفع کاستی هارادریابند.درغیر این صورت ،بافزونی وحادشدن آسیب های اجتماعی ممکن است دولتمردان ناچار ازتحمل هزینه های سنگین باشندویا اساسا مهار این آسیب ها ممکن نباشدوجامعه دچار لطمات حادشود . همانطورکه ازدید امیل دورکیم جامعه شناس فرانسوی،ارقام میانه ی کج رفتاری یاجرم ،به طور نسبی درهر جامعه ای ،یک پدیده نرمال است بالا بودن ارقام جنایت(درمفهوم اعم آن ونه مفهوم  اخص جرم علیه تمامیت جسمانی اشخاص)یک پدیده غیر عادی وآنومیک یا بی قانونی تلقی می شود.دردوره هشت سال ریاست جمهوری که احمدی نژادسکان دارمدیریت اموراجرایی کشور بود،شاهدبودیم که دراثرسیاست های کارشناسی نشده وگاهی مخرب مدیران ارشد ومیانی کشورچگونه آسیب های اجتماعی فزونی یافت وتدریجافسادگسترده وسازمان یافته دامن فرادستان را نیز که به بیت المال دسترسی داشتندفراگرفت.همینطوردراثرواکنش جبرانی فرودستان ،نرخ جرایم مالی وخشن که ناشی از گستردگی آسیب های اجتماعی بود، به نحو کم سابقه ای افزایش یافت.بنابراین می توان اذعان کرد در دوره هشت ساله دولت مدعی عدالت پرور،آماروارقام  آسیب های اجتماعی روندی صعودی پیداکرد.حال پرسش این است آیا درمقام تبیین وتسهیم مسئولیت دولت های پیشین درقبال شکل گیری آسیب های اجتماعی بهتر نبودوزیرکشوربراساس اعدادوارقام ،درصدنرخ صعودی آمارهرمقطع رابه طور مجزا اعلام می کردتامعلوم شودسهم دولت احمدی نژادچندصدبرابربوده ویاچه سهمی ناچیزی ازاین نرخ فزونی مربوط به دولت های پیش ازدولت اوست؟ امانکته ای که نگارنده ذکر آنرا ضروری می داند این است به ترتیبی که وزیر کشور گفته است( به صرف احتصاص بودجه آن هم به فرض امکان)معضل آسیب های اجتماعی گسترده حل ومرتفع نمی شود،بلکه همان طوری که راقم این سطور در نوشتارهای متعدد خود به کرات یاد آورشده راهکار مقابله اساسی با آسیب های اجتماعی وپیشگیری ازانحرافات وکج روی های رایج وهمچنین برخورد با جرایم ،پیشگیری اجتماعی درحوزه های مختلف با به کارگیری ظرفیت های تمام قواست وبدون تحقق بخشیدن به آنچه دربندهای شانزده گانه فصل سوم قانون اساسی آمده است(به ویژه رفع تبعیضات نارواوایجادامکانات عادلانه برای همه درتمام زمینه های مادی ومعنوی وتامین حقوق همه جانبه افراداززن ومردوایجادامنیت قضایی عادلانه برای همه وتساوی عموم دربرابرقانون)،طبیعی است  شاهد گسترش آسیب های اجتماعی وتبعات سوء ومخرب آن خواهیم بود.                                                                                                                                        

0 نظر برای “ آسیب های اجتماعی؛علت یا معلول؟

منتظر نظرات شما هستیم

نگران نباشید، ایمیل شما منتشر نمیشود.