صفحه اصلی / اخبار/ ویژه نامه کودتای 28 مرداد / مصدق ، کاشانی و انتشار اسناد کودتای 28 مرداد

نظر دیگر

مصدق ، کاشانی و انتشار اسناد کودتای 28 مرداد

مهران صولتی جامعه شناس سیاسی
مصدق ، کاشانی و انتشار اسناد کودتای 28 مرداد

 

وزارت امور خارجه آمریکا با انتشار اسناد کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و افشای نقش آیت الله کاشانی در پیروزی آن، به شکل گیری موجی در کشور دامن زده است که در یک سوی آن طرفداران مصدق و در سمت دیگر آن هواداران کاشانی قرار گرفته اند. مصدقی ها کمپینی راه انداخته و رسما در آن خواستار تغییر نام خیابان کاشانی به مصدق شده اند(به اتهام همکاری با محمدرضا شاه پهلوی و تداوم استبداد) و کاشانی ها هم با تشکیک در اصالت کلیپی که وی را حاضر بر ویرانه منزل مصدق بعد از کودتا نشان می دهد، همزمان مصدق را به ایجاد استبداد سیاسی در قضیه انحلال پارلمان متهم می کنند. روشن است که به دلیل سیاست زدگی مفرط فضای تحقیقات تاریخی در ایران، این اسناد تنها می تواند به مجادله ای فرسایشی و بی سرانجام میان طرفین تبدیل و در نهایت به یک انشقاق جناحی منجر شود. هنوز هم یادمان نرفته است که انتشار گزینشی اسنادی مبتنی بر همکاری شریعتی با ساواک  در سال ۷۲ چگونه به موجی از درگیری های سیاسی و بی سرانجام در مطبوعات و دانشگاه های کشور دامن زد.بنابراین به نظر می رسد تا زمان فراهم نشدن امکانی برای تحقیقات مستقل و بی طرفانه داخلی درباره وقایع تاریخی، افشای اسناد فقط می تواند به ابزاری جهت تضعیف انسجام ملی و غلبه حاشیه بر متن تبدیل شود. تجربه تاریخی هم نشان می دهد که حذف فیزیکی شیخ فضل ا... نوری نه تنها منجر  به حذف تفکر بنیادگرایانه وی نشد بلکه با بازتولید آن در آموزه های نواب صفوی، روند طبیعی رقابت های سیاسی در ایران معاصر را دچار رادیکالیسم ساخت! پرواضح است که هم اکنون عزم گروهی برای حذف نمادین کاشانی به اتهام خیانت به ملت و همکاری با پهلوی دوم، صرفا می تواند مجالی برای بازتولید این تفکر به نحوی دیگر را در سال های آتی فراهم آورد! با اینکه هیچ گونه نزدیکی با نظرات و عملکرد آیت ا... کاشانی ندارم ولی احساس می کنم که مجادله صورت گرفته نه تنها بر انباشت و نقادی تاریخی ایرانیان چیزی نمی افزاید بلکه حتی می تواند بزرگداشت دکتر مصدق را با مضایقی روبروسازد.

متاسفانه فضای سیاسی کشور چنان از بی اعتمادی و بی اخلاقی سرشار است که نمی توان امیدوار بود افشای اسناد تاریخی بتواند مخاطبان را در کشف حقیقت یاری کند بلکه حتی ممکن است آنها را از کلیت تاریخ نگاری معاصر بیزار و منزجر سازد! آسیبی که با پررنگ کردن حاشیه ها، صرفا ما را از پرداختن به مسائل اصلی و بحران های موجود کشور بازمی دارد.