صفحه اصلی / اخبار/ دریچه / دوپینگ و حقوق بین‌الملل

حسام دیدگاه - دکتری حقوق بین‌الملل

دوپینگ و حقوق بین‌الملل

دوپینگ و حقوق بین‌الملل

 

دوپینگ استفاده از مواد ممنوعه برای ارتقا سطح بازدهی در ورزش است، در یک مفهوم کلی دوپینگ مانعی در برابر اخلاق ورزشی و تهدیدی بر سلامت ورزشکاران می‌باشد. از لحاظ تاریخی نیز نگرانی در خصوص دوپینگ در شورای اروپا به وجود آمد. در اوایل سال 1967 هیئت وزیران اولین سند قانونی بین‌المللی را در موضع دوپینگ به تصویب رساندند و از آن پس این سازمان همچنان به تقویت و گسترش فعالیت‌های خود در زمینه کاهش دوپینگ در ورزش ادامه می‌دهد.

کنوانسیون ضد دوپینگ  (Anti-Doping Convention) به عنوان اولین مقرره ضد دوپینگ در تاریخ، مرجع حقوقی بین‌المللی در مبارزه با دوپینگ بوده و نشان دهنده تعهدی سخت و متمرکز در این زمینه می‌باشد. این کنوانسیون در 16 نوامبر 1989 مورد امضای کشورها قرار گرفت و در تاریخ 1 مارس 1990 لازم الاجرا شد و تا به امروز 52 کشور عضو ان شده‌اند که قابل ذکر است که این کنوانسیون برای کشورهایی که عضو شورای اروپا نمی‌باشند نیز باز می‌باشد که از جمله این کشورها که به این کنوانسیون پیوسته اند می‌توان به بلاروس، استرالیا ، کانادا و تونس اشاره داشت. از مشخصه‌های این کنوانسیون این است که مدعی ایجاد مدلی واحد از مقررات ضد دوپینگ نمی‌باشد با این حال مجموعه‌ای از مقررات و آیین‌نامه‌های رایج را که نیازمند تصویب قانون، مالی، فنی، آموزشی و سایر اقدامات توسط اعضا می‌باشد را فراهم آورده است.

هدف اصلی این کنوانسیون ارتقا هماهنگی اقدامات اتخاذ شده بر علیه دوپینگ در سطح ملی و بین‌المللی می‌باشد. در مواد اساسنامه این کنوانسیون هر طرف متعاهد متعهد به:

  • بدنه هماهنگ کننده در سطح ملی
  • کاهش قاچاق مواد دوپینگی و کاهش استفاده از عوامل دوپینگ ممنوع
  • تقویت کنترل دوپینگ و بهبود تکنیک‌های تشخیص دوپینگ
  • ارتقا سطح آموزش و برنامه‌های آگاهی‌سازی
  • تضمین اقدامات تامینی مناسب علیه متخلفان
  • همکاری با سازمان‌های ورزشی در تمام سطوح، از جمله در سطح بین‌الملل
  • و استفاده از آزمایشگاه‌های معتبر ضد دوپینگ می‌باشد.

علاوه‌بر این کنواسیون هیئتی برای نظارت بر پیاده‌سازی مقررات و بررسی مجدد فهرست مواد ممنوعه تعبیه نموده است و پروتکلی الحاقی به این کنوانسیون در یکم آوریل 2004 لازم‌الاجرا شد که هدف آن تضمین شناسایی متقابل روش های ضد دوپینگ و تقویت اجرا کنوانسیون با استفاده از سیستم کنترل الزام‌آور می‌باشد. حال پس از این کنوانسیون، کنوانسیونی بین‌المللی علیه دوپینگ در ورزش در 19 اکتبر 2005 با تلاش‌های سازمان یونسکو در پاسخ به نیاز جهانی بوجود امد که این کنوانسیون اولین معاهده بین‌المللی جهانی علیه دوپینک در ورزش می‌باشد. این تصمیم مبنی بر ایجاد کنوانسیونی بین‌المللی بر علیه دوپینگ در سال 1999 در کشورر اروگوئه مصادف با سومین کنفرانس بین‌المللی وزیران و مقامات مسئول تربیت بدنی و ورزش اتخاذ شد که متفق با آرا همه وزیران ابراز نگرانی در خصوص اقدامات غیراخلاقی در ورزش بالاخص دوپینگ داشتند.

این کنوانسیون نشان دهنده اتفاق جهانی در خصوص مبارزه با دوپینگ می‌باشد و از این جهت بسیار حائز اهمیت میباشد که تنها مناطقی که از قدرت دولتی برای جلوگیری از دوپینگ می‌باشند استفاده شده است. کنوانسیون مورد نظر به اطمینان از تاثیرگذاری قانون ضد دوپینگ جهانی (World Anti-Doping Code) نیز همت گمارده است. همانطور که این قانون سندی غیردولتی بوده که تنها برای سازمان های ورزشی کاربرد دارد، کنوانسیون چهارچوبی قانونی را فراهم آورده که دولت ها می‌توانند به مشکلات دوپینگ که در خارج از محدوده اقدامات ورزشی نیز قرار دارد نیز رسیدگی نمایند. به این ترتیب, کنوانسیون رسمی‌سازی قوانین و سیاست ها و خطمشی‌های ضد دوپینگی کمک می‌کند تا محیطی عادلانه برای تمام ورزشکاران فراهم گردد.

با این وجود بر اساس کنوانسیون دولت‌های عضو ملزم به اتخاذ اقدامات زیر می‌باشند :

  • محدودسازی دسترسی به مواد و روش‌های دوپینگ برای ورزشکاران (جز در مقاصد قانونی پزشکی)، از جمله اقدامات علیه قاچاق
  • تسهیل کنترل دوپینگ و حمایت از برنامه‌های آزمایش‌های دوپینگی در سطح ملی
  • پشتیبانی از آموزش‌های ضد دوپینگی به ورزشکاران و در سطحی گسترده به جامعه ورزشی و در نهایت اینکه این کنوانسیون در 1 فوریه 2007 لازم الاجرا و تبدیل به موفق ترین کنوانسیون در تاریخ یونسکو بر اساس روند تصویب و پذیرش شد  و این کنوانسیون در حال حاضر دومین معاهده از لحاظ بیشترین میزان تصویب در همه معاهدات تاریخ یونسکو می‌باشد.

در نهایت اینکه در خصوص دوپینگ آژانس هایی در سطح ملی و بین المللی نیز وجود دارند که به عنوان نمونه آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ(World Anti-Doping Agency) به موجب اعلامیه لوزان در خصوص دوپینگ در ورزش تاسیس شد و برای ارتقا و هماهنگی مبارزه علیه دوپینگ در ورزش در سطح بین‌الملل سازمان‌دهی گشت(ماده 4 شماره 1-اساسنامه آژانس).