صفحه اصلی / اخبار/ دریچه / به کار گیری کودکان در مخاصمات ممنوع

آشنایی با سازمان بین المللی کودکان سرباز

به کار گیری کودکان در مخاصمات ممنوع

به کار گیری کودکان در مخاصمات ممنوع

همه کما بیش با این واژه آشنا هستید ، واژه ای بسیار ساده اما رنج آور که سالیانه هزاران کودک را از تمام حقوقی که باید داشته و برای زندگی امید.وارانه تلاش کنند محروم ساخته و به کام مرگ می کشاند . کودکانی که بسیار بی رحمانه از جهل و احساسات کودکانه آنها برای دستیابی به مقاصد شوم جنگی استفاده می شود . تقریبا سیصد هزار کودک سرباز در جهان وجود دارد ! که سن برخی از آنها نیز از ده سال کمتر می باشد ! چه کسی پاسخگوست ؟ چه کسی به آینده و زندگی آنها می اندیشد ؟ در این میان سازمانی به وجود آمده که هدف و آرمان خویش را نجات این کودکان قرار داده است ،‌ سازمانی با اعضایی انسانی و انسان دوست . این سازمانcoalition to stop the use of child soldiers) ) نام دارد که در سال 1998 در کشور انگلستان ( لندن ) توسط ائتلافی از چندین سازمان حقوق بشری همچون سازمان عفو بین الملل ، دیده بان حقوق بشر و غیره بوجود آمد . این سازمان در سال 2011 توانست استقلال خود را بدست آورده و به(child soldiers international) تغییر نام داد و فعالیت های حقوق بشری را آنگونه که اعضایش مد نظر داشتند دنبال نمود. حال ما در این تحقیق در پی یافتن ابعاد گوناگون این سازمان برای آشنایی هر چه بیشتر با روند کار و فعالیت های آن هستیم .

حسام دیدگاه.دانشجوی دکتری حقوق بین الملل

تاریخچه سازمان :

سازمان ( child soldiers international ) پیش از نام فعلی آن با نام ( the coalition to stop the use of child soldiers) شناخته می شده است ، ما نیز زین پس آن را (CSI) می نامیم  . این سازمان در سال 1998 توسط ائتلافی از سازمان های برجسته حقوق بشری و بشردوستانه تشکیل میگردد . که از این سازمان ها میتوان : Defence for Children International; Human Rights Watch; International Federation Terre des Hommes; International Save the Children Alliance; Jesuit Refugee Service; the Quaker United Nations Office – Geneva; and World Vision International. را نام برد .

هدف اصلی در ایجاد چنین سازمانی ایجاده کمپینی برای معاهده حقوق بشری جلوگیری از بکارگیری کودکان در مخاصمات بوده است . این معاهده : پروتکل الحاقی به کنوانسیون حقوق کودک در بکار گیری کودکان در منازعاته مسلحانه (the Optional Protocol to the Convention on the Rights of the Child on the involvement of children in armed conflict  (OPAC) می باشد که در سال 2002 اجرایی میگردد . که اجرای موثر (OPAC) قسمت اصلی کاره این سازمان را تشکیل میدهد. 

Child Soldiers International چیست ؟

 CSIدر واقع سازمانی حقوق بشری برای تحقیق و کفالت می باشد . این سازمان در پی پایان دادن به سربازگیری و منع استفاده در جنگ در هر ظرفیتی از هر شخص زیر 18 سال میباشد که چه در نیروهای مسلح دولتی باشد و یا نیروهای مسلح غیر دولتی . این سازمان دادخواهی برای رهایی غیرقانونیه کودکان بکار گرفته شده میکند تا بتواند از این طریق گامی در جهت بالا بردن انگیزه این اطفال در بازگشت به زندگی مدنی بردارد و نیز در پی این خواهد بود تا بتواند به نوعی در این مسیر مسئولیت کسانی را که به طور غیر قانونی به این کار دست میزنند را در مجامع بین المللی مطرح کند .

اهداف :

هدف این سازمان انطور که در آن تعبیه شده و نیز به نوعی ذکر شد پایان دادن به تمام اشکال سرباز گیری در مخاصمات در هر ظرفیتی از هر فرد زیر 18 سال می باشد و همچنین به گونه ای که دیگر سو استفاده های ناشی از این عمل نیز خاتمه یابد .برای دستیابی به این هدف نیز 5 عملکرد راهبردی این سازمان دارد :

  • پایان دادن به استفاده از کودکان در مخاصمات توسط نیروهای مسلح دولتی و گروهای مسلح شبه دولتی
  • ایجاد جنبشی برای دستیابس به منعی جهانی در بکارگیری داوطلبانه کودکان زیر 18 سال توسط نیروهای مسلح دولتی
  • ارتقا مداخلاتی موثر برای جلوگیری از بکارگیری و استفاده کودکان توسط نیروهای مسلح شبه دولتی
  • ارتقا زمینه مسئولیت پذیری برای اشخاصی که مسئول بکارگیری های غیر قانونی کودکان می باشند
  • ارتقا استاندارد های حقوق بشری برای روند رهاسازی و بازیابی و تجدید زندگی مدنی برای کودک سربازان

کودک سرباز کیست ؟‌

براساس تعریف مورد توافق بین المللی کودک سرباز کسی است که در نیرو یا گروهی مسلح بکارگرفته شده است که این فرد زیر 18 سال سن دارد و با هر ظرفیتی از وی در این گروه ها استفاده میگردد ، فارغ از اینکه وی دختر است یا پسر ، حال چه به صورت جاسوس یا رزمنده یا حامل یا پیغام بر و یا دیگر اشکال مصور که باعث کمک در این جریان میگردد و یا حتی انگیزه های جنسی ! و همچنین اینکه مختص به شرایطی نمی باشد که به صورت مستقیم آنها را در زمینه های جنگی وارد سازند . (Paris Principles and Guidelines on Children Associated with Armed Forces or Armed Groups, 2007.)

از سال 2000 شرکت و بکارگیری  کودک سربازان در اغلب منازعات مسلحانه و تقریبا در تمام دنیا گزارش شده است . که این گزارشات نیز دقیق نبوده و به طور مستمر نیز در حال تغییر می باشد ، هزارن کودک هنوز هم در نیروهای دولتی و گروههای مخالف برای مبارزه و اهداف نظامی بکار گرفته می شوند . و این در حالی می باشد که بسیاری از این کودکان حتی سنی زیر 10 سال دارند ..

چه پسر ها و چه دختر ها هنوز هم بسیار در مخاصمات بکار گرفته می شوند و نقش های مختلفی را در این راه ایفا میکنند . آنها میتوانند در خط مقدم به عنوان رزمنده بکار گرفته شوند و همچنین از انها میتوان به عنوان برنامه های دیگر مثل جاسوسی ویا باربری ویا سپرهای انسانی استفاده کرد که در این راه نیز استفاده میگردند و همچنین برای استفاده های خانگی همچون پخت و پز و شستو شو ویا در زمینه های جنسی . میبینیم که شرایطه استفاده از کودکان متنوع می باشد و هیچ کدام از این موارد انها را از حالت کودک سزبازی خارج نمی سازد.

قابل ذکر میباشد که بسیاری از کودکانی که در مخاصمات بکار گرفته میشوند به صورت غیر قانونی میباشد که این موضوع در شرایطی میباشد که این امر یا به صورت اجباری و یا به صورتی میباشد که در قوانین ملی یا بین المللی اجازه داده شده است . هچنین نیاز است که بدانیم قوانین بین المللی بکارگیری داوطلبانه کودکانه 16 و 17 ساله را توسط نیروهای دولتی منع نمیکند و این دقیقا مخالف با بهترین عملکردی است که میتواند وجود داشته باشد . امروزه نزدیک به دو سوم دولت ها این امر را مورد شناسایی قرار داده ان که منع سربازگیری زیر 18 سال ضروری می باشد تا از این طریق بتوان از انها در برابر خطرات شمول در نیروهای مسلح حفاظت کرد و برای اطمینان از بهترین عملکرد در سطح ملی و بین المللی و همچنین اینکه حقوق این کودکان به مثابه کودک بودن حفظ گردد .

سایر قوانین بین المللی در تعریف کودک سرباز :

  1. قوانین حقوق بشری بین المللی

  (OPAC): این کنوانسیون توسط مجمع عمومی سازمان ملل در 25 می سال 2000 مورد پذیرش قرار گرفت و در 12 فوریه سال 2002 اجرایی گشت . OPAC سن 18 سال را به عنوان حداقل سن برای شرکت در مخاصمات و سربازگیری های اجباری توسط نیروهای مسلح دولتی تعیین میکند . البته بیان میدارد که دولت ها داوطلبان سن 16 سال را نیز بپذیرند اما بایتی اعلامیه ای تفسیری در زمان الحاق یا تصویب این کنوانسیون در همین زمینه ارایه نمایند . همچنین این کنوانسیون به طور کلی سربازگیری زیر 18 سال را برای گروهای غیر دولتی در منازعات قدغن میکند .

کنوانسیون حقوق کودک : این کنوانسیون نیز توسط مجمع عمومی سازمان ملل در 20 نوامبر سال 1989 پذیرفته و در 2 سپتامبر سال 1990 به اجرا درامد . این کنوانسیون کودک را به این طور تعریف میکند : هر شخص زیر 18 سال . اگرچه شاهد هستیم که در ماده 38 سن 15 سال را نیز برای بکارگیری یا مشارکت در منازعات مسلحانه بکار میگیرد . حال ما دو پروتکل الحاقیه به چهار کنوانسیون ژنو 1949 را داریم که به ان نیز اشاره میکنیم :

ماده 38 دولت ها را ملزم به جلوگیری از بکار گیری افراد زیر 15 سال در مشارکت مستقیم در منازعات مستقیم میکند و از استخدام افراد زیر 15 سال نیز میخواهد که جلوگیری شود . OPAC در این زمینه نیز خواستار بالا بردن سن مورد نظر در این کنوانسیون میباشد .

قابل ذکر میباشد که اجرای کنوانسیون حقوق کودک و پروتکل های الحاقی و همچنین OPAC توسط کمیته حقوق کودک (UN) Committee on the Rights of the Child. نظارت میشوند .

  1. حقوق بین الملل کیفری :

اساسنامه دیوان بین المللی کیفری : اساسنامه رم دیوان دایمی کیفری بین المللی را برای به کیفر رساندن افراد متهم به جرایم جنگی ،‌جرایم علیه انسانیت و ژنوساید ایجاد میکند .

  1. قوانین کار بین المللی

سازمان کار بین المللی ، معاهده 138  : (Article 3).

سازمان بین المللی کار ، معاهده 185 : (Article 3a).

  1. حقوق بشر دوستانه بین المللی

پروتکل های الحاقی معهده 1949 ( 1977 )

پروتکل الحاقی اول ، ماده 77 (2)

پروتکل الحاقی دوم ، ماده 4 (3)(c)

حقوق بین الملل عرفی :

حقوق بین الملل عرفی مجموعه ای قواعد میباشد که از رویه عمومی بین المللی به عنوان قانون برآمده است و موجودیت آن مستقل از حقوق معاهده ای می باشد .

قواعد حقوق بین الملل عرفی بیان کننده این موضوع هستند که : کودکان نبایستی در نیروهای مسلح دولتی و یا گروه های مسلح بکار گرفته شوند و همچنین کودکان نبایستی برای شرکت در کنازعات اجازه داده شوند . این قواعد هم در منازعات مسلحانه بین المللی و هم در منازعات غیر بین المللی کاربرد دارد .

استاندارد های منطقه ای

منشور آفریقایی حقوق کودک : این منشور تنها معاهده ای متطقه ای می باشد که در مورد کودکان سرباز بحث میکند . این منشور توسط جامعه آفریقایی African Union و در سال 1999 به مرحله اجرا درامد .

این منشور کودک را هر شخص زیر 18 سال معرفی کرده ان هم بدون هیچ گونه استثنایی . این منشور بیان می دارد که : دولتهای طرف این منشور بایستی تمام اقدامات لازم و ضروری را برای تضمین عدم بکار گیری مستقییم کودکان در مخاصمات بکاررگیرند و بالاخص در بکار گیری هیچ گونه کودکی (Article 22.2)

چهارچوب برنامه کودکان و مخاصمات مسلحانه شورای امنیت سازمان ملل

شورای امنیت سازمان ملل مجموعه ای از قطعنامه ها را در جهت محکومیت بکارگیری کودکان در مخاصمات به تصویب رسانده است . از این قطعنامه ها میتوان به 1261 (1999), 1314 (2000), 1379 (2001), 1460 (2003), 1539 (2004) and 1612 (2005), 1882 (2009) and 1998 (2011) نام برد .

گزارشگر ویژه دبیر کل سازمان ملل برای کودکان و مخاصمات مسلحانه

این گزارشگر ویژه به عنوان مدعی مستقل برای حمایت از کودکان در مخاصمات انجام وظیفه میکند . همچنین وی با همکاری با دیگر اعضا برای ارتقا سطح حمایت و تسهیل از طریق دیپلماتیک و اقدامات پشردوستانه انجام وظیفه میکند . اعلامیه SRSG برای اولین بار توسط مجمع عمومی سازمان ملل از طریق  قطعنامه 77/51 به تاریخ 12 دسامبر 1996 ایجاد شد .

دولت های پیش گام

دولت هایی وجود دارند که در این میان مورد هدف اصلی سازمان مورد بحث ما در زمینه بررسی موضوعات سربازگیری در آنها می باشند و این سازمان در حال تلاش برای اجرای هر چه بیشتر مقررات کودک سربازی در این کشور ها می باشد و تلاش هرچه بیشتر برای صحبت با مسئولان این کشور ها برای پذیرش مقررات داشته و همچنین جامعه بین الملل را برای نظارت هر چه بیشتر در این کشور ها می کشاند . این کشور ها عبارتند از : افغانستان ، چاد ، جمهوری دموکراتیک کنگو ، هند ، میانمار ، تایلند ،‌ فلسطین اشغالی ،‌ یمن ، انگلستان و جمهوری آفریقای مرکزی .

 


1. برای بررسی و مطالعه بیشتر رجوع شود به :

http://www.child-soldiers.org/our_history.php

 3. http://www.child-soldiers.org/our_goals.php

4. http://www.child-soldiers.org/about_the_issues.php