احساس خشم

دکتر محسن عبداللهیان 

متخصص تشخیص ریزحالت های چره از پال اکمن آمریکا 

همانطور که در شماره های قبل بیان شد شناسايي پيام هاي غير كلامي از طريق بررسي حالت ها و رفتار صورت و بدن از آن رو حائز اهميت است كه چون فكر نشده و غير ارادي هستند، بر خلاف پيام هاي كلامي، كه كاملاً متفكرانه و ارادي ابراز مي شوند، بر اساس حقيقت بوده و در صورت شناسايي و تعبير اصولي وصحيح، واقعي و قابل اعتماد مي باشند.

   تحقيقات دانشمندان نشان داده كه چهره انسان، مهمترين و جهاني ترين سيستم نشان دهنده حالت ها و حركات براي تشخيص احساسات و همچنين تشخيص دروغ و فريب كاري مي باشد، شايان ذكر است به دليل بزرگ بودن ساير اعضاي بدن و همچنين حركات آن ها، احتمال ظاهر سازي و بروز حركات ارادي و غير حقيقي به جاي حالت ها و حركات غير ارادي و صادقانه ( تضاهر به صداقت به وسيله رفتار بدن ) بسيار است اما بر خلاف رفتار بدن و همچنين صدا، كه البته آن نيز مهم است، تشخيص علايم صورت، در مواردي كه فرد از بيان حقيقت امتناع مي ورزد مي تواند مفيد واقع شود از همین رو اين علم مورد بررسي و تجربه عملي در بخشي از پليس تخصصي آگاهي ايران،( رياست پليس آگاهي استان خراسان رضوي) نيز قرار گرفت و با هدف كمك به كشف زود هنگام تر و دقيق تر حقايق و در نتيجه كمك به تمامي افراد درگير و مرتبط با پرونده هاي جنايي ،از جمله نيرو هاي متخصص پليس و متهمين و مخصوصاً مظنونين و ديگر افراد و مراجع مرتبط، فرصت بررسي چندين پرونده و افراد مرتبط با آن پرونده ها را فراهم ساخت که نمونه هایی از تحقیقات انجام شده در شماره قبل عنوان شد و در این شماره و شماره های بعدی نشریه صور اسرافیل نیز به اطلاع شما سروران خواهد رسید.

       هما نطور كه قبلاً عنوان شد در اين علم سه سطح بروز احساسات ( هفت حس جهاني؛ غم، خشم، نفرت ، تمسخر، شادي، تعجب و ترس) در صورت انسان شرح داده مي شود، توجه به اين طبقه بندي بروز احساسات، در فراگيري تشخيص صحيح حالت هاي چهره، شما را ياري خواهد نمود كه عبارتند از:

    _ درشت حالت ها   _ ريز حالت ها  _ ظريف حالت ها

    _ درشت حالت ها:

    در اين علم، واژه درشت، به حالت هايي نسبت داده مي شود كه دوام آن ها در صورت، تا زماني است كه به آساني قابل تشخيص باشد، يعني زماني حدوداً بين نيم( يك دوم ) تا چند ثانيه، جالب اين كه تحقيقات نشان داده، با اينكه به دليل دوام زياد، درشت حالت ها به راحتي قابل مشاهده هستند اما اكثر مردم، تمايل به ناديده انگاشتن اين چنين حالت هايي دارند، و هنوز مشخص نشده كه آيا انسان ها واقعاً به بروز اين حالت ها در چهره يكديگر توجه ندارند يا اينكه توجه داشته اما اين حالت ها را در قضاوت هاي خود دخيل نمي دانند؟! اكثر افراد، تشخيص ها و سپس تصميم هايشان، تحت تاثير كلام قرار مي گيرد و به رفتار هاي غير كلامي متناقض با گفتار و كلام، توجهي نشان نمي دهند.

    _ ريز حالت ها: 

    فريسن، هاگارد، ايساكس و اكمن موفق به كشف ريز حالت ها شدند، آن ها عبارتند از؛ حركت هايي بسيار كوچك كه خيلي زود، يعني زماني در حدود 'يك پنجم' تا 'يك بيست و پنجم' ثانيه در چهره افراد رخ مي دهد، اين حركت ها آنقدر سريع رخ مي دهند كه در يك چشم بر هم زدن از بين رفته و ديگر قابل تشخيص نخواهند بود، حتي در حالت عادّي تشخيص ريز حالت ها دشوار به نظر مي رسد چه برسد به زماني كه انسان قصد دروغ گويي و فريب كاري دارد، تحقيقات دانشمندان نشان داده بيشتر افراد حتي وقتي متوجه بروز ريز حالت ها مي شوند، به آن ها اشاره نمي كنند كه اين خود بيانگر دشواري تشخيص ريز حالت ها بدون فراگيري مهارت هاي مربوطه مي باشد.

    _ ظريف حالت ها

   اين سطح از بروز احساسات منجر به بروز حالت هايي بسيار ظريف و خفيف مي شود كه يا در يك سمت صورت ظاهر شده و يا سراسر چهره را تحت تاثير قرار مي دهد اما بسيار كم و با ظرافت زياد ظاهر مي شوند، اين حالت ها ممكن است به دلايل و ميزان متفاوتي توسط فرد ابراز شوند؛ 

    مثلاً وقتي كه احساسي در فرد تازه شروع به شكل گيري مي كند، ظريف حالت مربوطه به صورت جزيي در چهره او نمايان مي شود، يا هنگامي كه حسي در فرد قوي تر شده وسعت بيشتري مي يابد و واضح تر از حالت قبلي بروز داده مي شود، همچنين وقتي كه حسي قوي در درون فرد وجود داشته اما سركوب مي شود و فقط قسمتي از آن بروز داده مي شود، اين حالت ها بوجود آمده و نمايان مي شوند.

   سطوح بروز احساسات که در بالا عنوان شد در بروز همه احساسات هفتگانه صدق می کند، و در این شماره به توضیح احساس خشم میپردازیم.

   احساس خشم: خشم هم احساس خطرناکی است، زیرا انرژی و پتانسیل اعمال خصمانه را به انسان میدهد، انسان قبل و بعد از دست زدن به اعمال خطرناک و همچنین وحشیانه چهره ای خشمگین دارد،اگر خشم را در چهره طرف مقابل دیدید سعی نکنید با او به نتیجه منطقی برسید چرا که منطق انسان در بیشتر مواقع نمیتواند احساس قدرتمندی مانند خشم را مغلوب کند، مگر اینکه میزان خشمش کمتر از قدرت منطق وی در آن زمان و موقعیت باشد. البته این احساس هم گاهی میتواند معنی و نتیجه مثبتی داشته باشد(اگر حقیقی باشد)، مثلا وقتی شخصی به اشتباه مورد سو‌‌ء ظن و شماتت قرار میگیرد بعید نیست که اولین عکس العمل او بروز خشم باشد که این خود نشانه مبرا بودن وی است.

   در هنگام بروز خشم، ابرو ه در هم کشیده می شود، پلکهای پایین منقبض می شوند و لب ها به هم فشرده و منقبض می شوند.

   در پرونده قتل مرد جوانی، در پی بررسی های تخصصی پلیس، فردی دستگیر شده بود که معترف بود قتل در منزل او انجام شده اما قاتل فرد دیگری است و چون با پرداخت مبلغی از او یکی از اتاق های منزلش را  برای چند ساعت اجاره کرده، قاتل و مقتول در زمان قتل در منزل وی بوده اند، اما افسر پرونده عقیده داشت که او شاید به این دلیل که حرف های پدر مقتول مبنی بر شک او به فردی که از گذشته با پسرش دشمنی داشته، پسرش را کشته است شنیده باشد، این ادعا را دارد که او قاتل نیست!

   وقتی فرد مظنون را مورد بررسی قرار دادم، متوجه شدم در هنگام صحبت از وقایعی که اودر زمان قتل دیده، ریزحالت های خشم که نشانه از خشم شدید اما پنهان شده بود، را به صورت ناخودآگاه نشان می دهد که همین مورد مرا به وی مشکوک کرد، چند دقیقه ای او را تنها به حال خودش رهر کردم و پس از آن دوباره همهان نشانه های خشم شدید را در چهره وی مشاهده کردم و وقتی ناگهانی به او گفتم این همان خشمی است که قدرت انجام قتل را به تو داده وی غافلگیر شد و تمرکز و اعتماد به نفسش را از دست داد و به گریه افتاد و بیان نمود که نمی خواسته مقتول را بکشد اما به دلیل مسایل ناموسی به شدت خشمگین شده و در طی درگیری پیش آمده او را خفه کرده، همچنین او اعتراف کرد که حدس افسر پرونده درست بوده و چون شنیده مقتول با فرد دیگری دشمنی داشته سعی نموده پلیس را گمراه کند.

   اغلب وقتی درگیری ها بدون برنامه و دشمنی قبلی پیش می آید، در هنگام یادآوری وقایع مربوطه فقط خشم در چهره افراد دیده می شود در صورتی که اگر دشمنی قبلی و کینه وجود داشته باشد احساس نفرت علاوه بر خشم در چهره فرد یا افراد قاتل یا ضارب دیده خواهد شد، زیرا نفرت و کینه انگیزه اعمال وحشیانه و خشم قدرت و توان این اعمال را به انسان می دهد.

در شماره های بعدی دیگر احساسات و نمونه ای دیگری از تحقیقات انجام شده بیان خواهد شد.