صفحه اصلی / اخبار/ ایران زمین / معاضدت قضائی،تلاشی در راستای تحقق باورها و آرزوهای دست نیافتنی

رضـا مقصـودی- رئیس شعبه معاضدت قضائی کانون وکلای اصفهان

معاضدت قضائی،تلاشی در راستای تحقق باورها و آرزوهای دست نیافتنی


معاضدت قضائی،تلاشی در راستای تحقق باورها و آرزوهای دست نیافتنی

وکیل تسخیری از این رو خوانده می‌شود که شاید بتواند با استفاده از تخصص خود راهی را برای اثبات رخ دادن اشتباه و یا بیگناهی متهم پیدا کند و بدین معنا نیست که وکیل تسخیری برای ناحق کردن حق، برگزیده می‌شود.

 

مرد بی‌برگ و نوا را سبک از جای مگیر

کوزه، بی‌دسته چو بینی به دو دستش بردار

«میرصیدی»

 

گزارش اقدامات و برنامه‌های اداره معاضدت قضائی در دوره دهم مدیریت کانون وکلای اصفهان

برای آنکه ارزش معاضدت قضائی و اهمیت این جوهر گرانقدر و نقش آن در پیوند وکالت با بدنه اجتماع روشن شود، باید به وسیله بازتعریف معاضدت، به این تأسیس بی‌بدیل و ارزنده نگاهی عمیق و تازه بیافکنیم. در این رهگذر همچنین در خواهیم یافت که معاضدت قضائی و کمک و دستگیری از بی‌بضاعتان و ناتوانان و بی‌پناهان با ذات وکالت عجین و قرین بوده و نیز در عمق فطرت و  جان واضعین وکالت نهفته بوده است. به قسمی که این ابداع ارزشمند چون گوهری تابناک مسبوق بر همه ارکان دیگر، به عنوان یک رسالت و تکلیف انسانی سال‌هاست بر تارک کانون وکلا می‌درخشد.

- معاضدت، تأسیسی عینی و ملموس در اثبات این شعار است که برای تحقق و حفظ دموکراسی، عدالت نباید جیره‌بندی شود.

- معاضدت نقطه پیوند و اتصال وکیل با طبقات متوسط و رو به پائین جامعه است برای کسب تجربه‌ای نایاب در فهم و درک فرهنگ و منش قضائی آنان و شناخت رازها، نیازها و دردهای  پنهان در لایه‌های زیرین اجتماع. امری که عادتاً در وکالت تعیینی نصیب نمی‌شود. نیز فرصتی منحصربه‌فرد است برای تجربه وکالت در موضوعاتی که وکیل در انتخاب آزادانه خود از آنها احتراز کرده و قبول وکالت نمی‌کند. معاضدت از این منظر کسب تجارب مفید در خواسته‌های متفاوت و متنوع است.

- معاضدت، اثبات عملی حسن نیت و وسیله ابراز قصد و اراده جدی نهاد وکالت در همکاری و تعامل مثبت و سازنده با نهاد قضاوت در اجرا و تحقق بهتر عدالت قضایی است.

- معاضدت باطل السحرهمه ادعاهائی است که فعالیت و دغدغه های وکیل را یکسره منفعت طلبانه و سودجویانه می دانند.

لذا؛ هر چه مسئولین و متولیان امور کانون به نهادهائی چون معاضدت پرداخته و در پرورش و بالندگی و پویائی آن و در ایفای نقش بی‌بدیلش کوشیده و دلیری نمایند،کیان وکالت را در برخورد با آسیب‌ها و خطرات و موانع، آبدیده‌تر و استوارتر، خدمات کانون را در تعامل با بدنه اجتماع برجسته‌تر، اقبال و حمایت افکار عمومی خاصه طبقات متوسط و رو به پائین اجتماع را در پیشبرد اهداف و برنامه‌های کانون تقویت و صلابت بخشیده، این نهاد را در برابر شبهه افکنی‌ها، بی مهری ها و بیم و نگرانی های حاضر مقاوم تر و نفوذناپذیرتر نموده‌اند.

در این راستا از دو زاویه(وکالت تسخیری و معاضدتی)،که در حوزه تکالیف و وظائف شعبه معاضدت قرار دارد، به این تأسیس نگاهی تازه می‌افکنیم:

وکالت تسخیری؛ نمود واقعی حق دفاع و دادخواهی

امروزه یکی از شرایط ایجاد دادرسی عادلانه را برخورداری متهم از حق داشتن وکیل می‌دانند. زیرا در شرایطی که وجدان عمومی اجتماع از ارتکاب جرم آسیب دیده و جریحه‌دار شده و احساسات و افکار عمومی از دستگاه عدالت مجازات شدید و فوری متهم را خواستارند، و در جریان دادرسی که یک طرف آن دادستان با نظام مجهز دادسرا و مقامات و ضابطین آن قرار دارد و طرف مقابل متهمی با حداقل امکانات و توانائی‌ها و اختیارات؛ این فرد در صورت نبود وکیل تنها می‌ماند و دادستان با اشراف کامل به اصول و مقررات حقوقی و با توجه به امکانات قضایی نسبت به متهم در موقعیت کاملا متفاوت و برتری قرار می‌گیرد، تنها کسی که در این شرایط نابرابر حقوق متهم را بیان و از آن حمایت کرده و اصول جزائی از جمله تفسیر مضیق به نفع متهم و قاعده تساوی سلاح‌ها را اعتبار و تحقق می‌بخشد، نه از آن جهت که همواره بی‌گناهی متهم را اثبات کند، بلکه از چرائی موضوع و حقوق قانونی‌اش دفاع کند، وکیل است.

فلسفه الزامی بودن حضور وکیل در جرائم سنگین (موضوع ماده 384 قانون آئین دادرسی کیفری)، علاوه‌بر تضمین اجرای اصل 35 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و تمهید امکانات برای برخورداری از این حق، اعتبار بخشیدن به دادرسی عادلانه می‌باشد.

حتی کسانی که معتقدند وکیل می‌بایست تنها مدافع از حق باشد و وکالت از ظالم حرام است، وکالت تسخیری را که وکیل صاحب اراده در قبول و یا رد دفاع نیست، فارغ از حق دفاع، این گونه توجیه کرده و ضروری می‌دانند که ممکن است متهم بی‌گناه و مظلوم بوده و بی‌جهت در معرض اتهام قرار گرفته باشد. لذا وکیل تسخیری از این رو خوانده می‌شود که شاید بتواند با استفاده از تخصص خود راهی را برای اثبات رخ دادن اشتباه و یا بیگناهی متهم پیدا کند و بدین معنا نیست که وکیل تسخیری برای ناحق کردن حق، برگزیده می‌شود. 

وکالت معاضدتی؛ پیوند با بدنه اجتماع

پویائی، بالندگی و اثربخشی که در ماهیت و ذات معاضدت نهفته است و قابلیت انعطاف‌پذیری‌اش در بسط و توسعه خدمات وکالتی و بهبود عدالت قضائی به همه طبقات اجتماع خاصه اقشار محروم و معسر از یک‌سو و سرگردانی و حیرانی روزافزون خلق‌الله در پیچ و خم راهروهای دادگستری و کثرت دعاوی و فقد سیستم جامع و هدایتگر برای ارشاد و معاضدت قضائی و  بالطبع اشتباهات بسیار در شناخت مبنا و سبب دعاوی و طرح و تنظیم ناصواب یا نامطلوب دادخواست ها و بالمآل از این رهگذر تضییع حقوق و آسیب‌های جدی به عدالت قضائی در سطحی چشمگیر همه و همه از سوی دیگر، فرصتی تاریخی و استثنائی پیش روی متولیان اداره امور کانونها قرار داده تا با درک صحیح و عمیق این موقعیت و با بهره‌گیری از خمیرمایه‌های انسانی و الهی معاضدت در رسیدن به اهداف وکالت بکوشند.

در این قسمت، باتوجه به سوابق، تجارب و ایده‌هایی که طی بیش از یک دهه در ذهن و روح همکاران وظیفه‌شناس، مسئول و فداکار شعبه معاضدت اصفهان شکل گرفته و پرورش یافته بود و تحقق برخی از آنها آرزوئی دست نیافتنی می‌نمود، با استفاده از خرد جمعی اقدام به آسیب‌شناسی علمی – کارشناسی مشکلات و موانع نموده و با اعتقاد به اینکه مدیریت دانش بنیان و علم محور می‌بایست اساس و چارچوب اصلی فعالیت و حرکت در شعبه را هدایت و رهبری نماید؛ علیرغم موانع فراوان از جمله دیدگاه سنت گرایانه که ظرفیت‌ها و قابلیت‌های بی‌شمار معاضدت را منکر و بجای نشاندن آن بر مسند واقعی و کشاندن به متن نیازهای حقوقی اجتماع و مصادر قضائی مردم، مدعی است معاضدت می‌بایست در افقی دوردست و یا دست نیافتنی نشسته، به ارائه مشاوره حقوقی و یا در موارد خاص تعیین وکیل معاضدتی در حد تعریف و تکلیف قانونی بسنده کرده و قانع باشد؛ این دیدگاه در نتیجه بال‌های عقاب بلند پرواز و دور اندیش معاضدت را  چیده، آن را در قفسی تنگ و غمبار حبس کرده و این جوهر گرانقدر را با همه آثار و برکاتش از حیات و حرکت و تیش و زایش بازداشته، در محدوده ای مضیق و حداقلی در حد رفع تکلیف قانونی تعریف و تحدید می‌کند؛ در مقابل ما معتقد بوده و هستیم همین وظایف و تعریف قانونی را می‌توان با توجه به مدیریت دانش محور و با ابتکار عمل و ریسک‌پذیری و قبول مسئولیت آن و با توجه به دانش و تجربه سایر کشورها به شیوه ای به مراتب بهتر، مفیدتر و مؤثرتر انجام داد.

لذا با این پیش زمینه ذهنی اولین وظیفه‌شناسائی و انتصاب همکاران مشتاق و تعیین درست عملکرد و کارائی و ظرفیت موجود و مطلوب حوزه مأموریت بود.

با این دیدگاه، پس از مشورت و مذاکره با بسیاری از صاحبنظران، بزرگان و فعالان حوزه معاضدت، با همین نیروها و امکانات و ظرفیت‌های موجود و بکارگیری و گماشتن هر فرد در محل مناسب و درخور شأن، و صد البته هدایت و حمایت قاطع و مطلوب هیئت مدیره محترم در همراهی، شناخت نیازهای شعبه و معرفی وکلای مجرب و معتمد و الحاق آنها به بدنه معاضدت؛ اقدام به بازتعریف وظایف شعبه و شناسائی چارچوب سازمانی مدون و مصوب قبلی به شرح زیر نموده است:

اول: شعبه عرایض

اجرای وظیفه مذکور در مواد 34، 37، 38 و 41 آئین‌نامه قانون وکالت به عهده شعبه عرایض می‌باشد. با توجه به وظایف ذاتی این شعبه در رسیدگی به تقاضای معاضدت و احراز شرائط ماده 24 قانون و 42 آئین نامه، تعیین تواقص تقاضا و دستور رفع نقص آن به دبیرخانه، اعلام عقیده راجع به پیشبرد دعوی و با اساس بودن آن، احراز عدم شرخری و قصد فریب یا سوء استفاده متقاضی، تعیین موضوع یا مبنا و سبب دعوی و رسیدگی تقاضای وکیل در خصوص تعیین، اصلاح یا تغییر  آن می‌باشد که وظایف بطور مفصل و با نگاه آسیب‌شناسانه به ادوار گذشته و با گماردن مسئول برای هر روز در شعبه و تعیین حق امضاء اوراق و ابلاغات داخلی و نظارت مستمر بر عملکرد اعضای دایره توسط مسئول آن تدوین، ابلاغ و اجرائی گردید.

دوم: شعبه قضائی

 اجرای وظیفه مقرر در مواد 34 و ذیل ماده 41 آئین‌نامه قانون وکالت به عهده شعبه قضائی است. وظیفه این شعبه در حال حاضراز جمله بررسی تقاضاهای عزل، تغییر و سایر معاذیر و مسائل مربوط به وکلا ی منتخب و تعیین وکلای تسخیری حتی الامکان با توجه به مهارت، تخصّص و جنسیت آنها در ارتباط با نوع و شدت موضوع اتهام و نظارت بر عملکرد و حسن جریان امور ارجاعی می باشد.

شایان ذکر است که یکی از اقدامات بدیع در این دوره تعریف و تعیین مأموریتی ویژه به دایره نظارت و پیگیری جهت آسیب‌شناسی ارجاعات تسخیری و معاضدتی بوده است که در طی چند ماه کار سخت و سنگین و با ممارست و تلاشی پیگیر فهرستی از قاطبه وکلا تهیه و بر اساس شماره پروانه وکالت ردیف کاردکس‌ها منظم ومورد نظر و بازبینی کامل قرار گرفت؛ به طوری که موجب نوعی عدالت توزیعی و برکات و آثار فراوان گردید.

به همین مناسب عرض می شود ریشه و بنیان بسیاری از آسیب‌ها و دشواری‌ها و نواقص ایجاد شده که خواسته یا ناخواسته منشاء توالی فساد می‌گردد، خلاء و فقد سیستم جامع اتوماسیون اداری و نرم افزار برنامه رایانه‌ای در شعبه بوده که امید است با همت و حمایت هیئت مدیره محترم، شعبه معاضدت کانون اصفهان نیز همانند برخی دیگر از مراکز معاضدت به این سیستم نرم افزاری مجهز گردد.

سوم: معاونت مراکز مشاوره

در این دوره با توجه به همت و دیدگاه هیئت مدیره محترم،  فعالیتهای معاضدت در دایره مشاوره وسعت و عمق و غنای چشمگیر و قابل توجهی یافت. تعیین وکلای مجرب و کارآزموده برای بخش های مختلف خارج از شعبه از جمله کلینیک‌های حقوقی، زندان مرکزی، بند نسوان و کانون اصلاح و تربیت از عمده اقدامات این بخش بوده که با آسیب‌شناسی و بازبینی و نگاه دانش محور و نهایتاً معرفی اعضاء به مراکز مشاوره یاد شده و شروع خدمات معاضدت در ارتباط با اداره کل زندانها به ثمر نشست.

در همین رابطه بازبینی و اصلاح و تکمیل تفاهم نامه همکاری کانون با اداره کل زندان‌ها و انجمن حمایت از زندانیان نیز در قالب کارگروه منتخب تدوین و اجرائی گردید.

همچنین عقد قرارداد و تفاهم نامه همکاری جهت انجام خدمات مطلوب معاضدتی به مجتمع شوراهای حل اختلاف، سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی(ره)استان؛ از جمله اقدامات مؤثر، بدیع و ممتاز شعبه در قسمت مراکز مشاوره بوده که با عنایت و مساعدت هیئت مدیره محترم به ثمر نشسته است.

 

چهارم: دایره نظارت و پیگیری

دایره نظارت که از ابتکارات و ابداعات مفید معاضدت در دوره پیشین بوده است، تاکنون آثار، فوائد و برکات بیشماری در رصد و ممیزّی ابلاغات صادره به یادگار گذاشته است. نظارت بر حسن جریان امور معاضدتی و تسخیری پس از ارجاع، رصد رفتار مناسب موکل با وکیل منتخب و حل و فصل چالش‌ها و اختلافات احتمالی آنها، نظارت و پیگیری انجام مطلوب تکالیف محوله معاضدتی و تسخیری از جمله وصول حق الوکاله و واریز سهم خمس آن به حساب کانون، در حیطه وظایف و فعالیت‌های این معاونت می‌باشد.

در پایان از همه همکاران فداکار و بلند همت شعبه که با روحیه احسان و نیکوکاری بالا این خدمت را بی‌مزد و منت قبول کرده و به آنانکه دست یاری، روی نیاز و چشم امیدشان به دادخواهی گشوده است؛ با حفظ کرامت انسانی ایشان، یاری رسانده و نیز از همه وکلای محترم که بار اصلی قبول این تکلیف فوق انسانی را در شرائط دشوار حاضر بدوش کشیده و قبول می‌نمایند، تشکر و قدردانی کرده و توفیق همگان را در ادامه این راه سهل و ممتنع از خداوند بزرگ خواستارم.

 

 

0 نظر برای “ معاضدت قضائی،تلاشی در راستای تحقق باورها و آرزوهای دست نیافتنی

منتظر نظرات شما هستیم

نگران نباشید، ایمیل شما منتشر نمیشود.