ضوابط و مقررات تسهیلات مشارکت مدنی

4-تسهیلات مشارکتي:
 اعطای تسهیلات مشارکتی بانکها  معمولا به دو گونه  مشارکت حقوقی و  مشارکت مدنی  است.
1-4-مشاركت حقوقي:   
 به استناد ماده 23 آیین نامه اجرایی قانون عملیات بانکی بدون ربا،  منظور از مشارکت حقوقی عبارتست از تامین قسمتی از ‹‹سرمایه›› شرکتهای سهامی جدید و یا خرید قسمتی از سهام شرکتهای سهامی موجود.
بانکها  و فق ماده 25آیین نامه  موظفند پیش از مشارکت، وضعیت شرکتهای سهامی را که سهام آنها موضوع خرید است و یا طرح ارایه شده برای مشارکت را از لحاظ فنی، مالی و اقتصادی (درحد نیاز بانک) بررسی و ارزیابی نمایند. مشارکت هر بانک از محل منابع بانک وسپرده های سرمایه گذاری در صورتی مجاز است که نتیجه بررسی و ارزیابی حاکی از پیش بینی عدم زیان دهی مشارکت باشد.

1-1-4-ويژگي هاي مشاركت حقوقي:
-اين تسهيلات تنها به شركت هاي سهامي عام وخاص پرداخت مي شود نه شركتهاي ديگر
- گسترش فعالیت بخشهای مختلف تولیدی، بازرگانی و خدماتی
- بانکها می توانند سهام خود در شرکتهای سهامی را بفروش برسانند
- حداقل نسبت سرمایه شرکتهایی که بانکها در آنها مشارکت می نمایند، به کل منابع مال این قبیل شرکتها، در بدو مشارکت، عنداللزوم توسط بانک مرکزی تعیین می گردد.
- نسبت سهام خریداری توسط یک و یا چند بانک از محل منابع بانک و سپرده های سرمایه گذاری، در یک شرکت سهامی جدید توسط بانک مرکزی تعیین میگردد.
 
2-4-مشاركت مدني:
به استناد ماده 18 آیین نامه  ق.ع.ب.، مشارکت مدنی عبارتست از در آمیختن سهم الشرکه نقدی و یا غیرنقدی به اشخاص حقیقی و یا حقوقی متعدد به نحو مشاع بمنظور انتفاع، طبق قرارداد.
ماده يكم دستورالعمل اجرايي مشاركت مدني نيز شبيه به اين تعريف آمده است . شرکت در قانون مدنی تعریف شده است: اجماع حقوق مالکین متعدد در شیء واحد به نحو اشاعه.
در حقوق مدنی هم اشاعه قهری داریم و هم اختیاری. اشاعه قهری مانند ارث که در فوت به صورت قهری مال لو برای وراث است یا آمیخته شدن چند کیسه ماسه و شن. در حالیکه اشاعه اختیاری بر پایه تراضی و اراده طرفین این کار انجام می پذیرد.. 
قرارداد مشارکت مدنی ، عقدی جایز است اما معمولا در قرارداد های بانکی برای استحکام قرارداد ، شريك  ملتزم به سلب حق رجوع و فسخ قرارداد از  خود تا پايان مدت مشاركت می گردد 
مشارکت مدنی توسط بانکها  معمولا بمنظور ایجاد تسهیلات لازم برای فعالیت های تولیدی، بازرگانی و خدماتی و یا خرید ملک صورت  می گیرد که  در این صورت  موضوع مشارکت باید مشخص باشد. مستند به ماده 21 آیین نامه،  مشارکت مدنی پس از اتمام موضوع شرکت تصفیه و مرتفع می شود.

1-2-4-وي‍ژگيهاي  مشترک  تسهیلات مشاركت مدني:
- به استناد ماده 586 قانون مدني مشاركت مدني عقدي است جايز مگر آن كه  شرط سلب حق فسخ يا غيره باشد.و مدت قید می شود. این شرکت یک شرکت حقوقی(مدنی) است و شرکت تجاری نیست.
-در مشارکت مدنی بر خلاف قرض الحسنه سهم طرفین مشخص شده به قصد انتفاع مشخص می شود.
-مشاركت مدني برخلاف مضاربه كه سرمايه نقدي منحصراً از سوي مالك تامين مي شود مشاركت در تامين سرمايه است مطلقاً اعم از نقدي و غير نقدي است .
- مشاركت مدني در تامين منابع مالي مورد نياز درامور توليدي ، بازرگاني – خدماتي به كار گرفته مي شود.
-در قرارداد مشاركت مدني  در هم آميختن سهم الشركه طرفين به نحومشاع صورت مي پذيرد.
-- شركت تجاري داراي شخصيت مستقل است اما شركت مدني شخصيت مستقل از شركاء ندارد.
-شركت تجاري داراي نام ، اقامتگاه ، تابعيت و دارايي مستقل از شركاء است. 
-شركت مدني بر پايه مقررات است قانون مدني تشكيل مي شود و برچيدگي آن نيز بر آن پايه است. در حاليكه شركت تجاري بر پايه قانون تجارت تشكيل مي شود و بر چيده مي شود منحل مي شود. 
- مشاركت بانك و شريك در موضوع مشاركت به صورت مشاع مي¬باشد و كليه احكام اموال مشاعي نسبت به آن جاري است همچنين شريك حق تقاضاي افرازو تقسيم مال مشترك و هرگونه معامله ناقله و نتيجه بخش نقل اعم از عين و منفعت حتي به صورت صلح و وكالت نسبت به اموال موضوع مشاركت را از خود سلب و ساقط نمود.
معمولا قراردادهای مشارکت ضمن شرط عقد خارج لازم میان طرفین الزام آور است اما در مواردی چون استفاده از تسهيلات بانك بنحو غير مجاز، ارائه اطلاعات نادرست، رفتار شريك بر خلاف هر يك از مواد اين قرارداد، خودداري از انجام تعهدات بانك حق دارد به شرح  اين قرارداد كليه حقوق خود را از طريق قانوني استيفاء نمايد، صرف اظهار بانك راجع به ميزان تعهدات شريك و تخلف وي از هر يك از مندرجات قرارداد معتبر است. همچنین در این قراردادها نیز شریک و ضامنین ،ضمن سلب حق هرگونه ایراد و اعتراضی  نسبت به مفاد آن و اقدامات اجرایی بانک تا استیفای کامل حقوق و مطالبات موضوع این قرارداد، كليه ايرادات و اعتراضات و دعاوي واقعيه و فرضيه خود نسبت به قرارداد حاضر را به بانك صلح میکنند.
-شريك بانك را وكيل بلاعزل خود به شرط عدم ضم امين و وكيل در زمان حيات و وصي خود بعد از فوت قرار داد تا بانك نسبت به تهاتر ديون شريك با مطالبات خود از محل موجودي حساب مخصوص مشاركت اقدام نمايد.