به مناسبت روز جهانی حقوق بشر

بسم الله الرّحمن الرّحیم

تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر در۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ از جمله گام های اساسی جامعه بین المللی در جریان حرکت از دولت محوری به سوی فردگرایی است؛ جریانی نشأت گرفته از عصر خردگرایی در مغرب زمین که به دنبال رنسانس، مجال بروز می یابد. اگر تا پیش از این عصر، انسان در اندیشه غربی تا سرحد دندانه های یک ماشین تنزل یافته و مفهوم انسانیّت در اسارت ماشینیسم رنگ می باخت، از این پس به یکباره هدف و معبود واقع می شود و واجد حیثیت ذاتی و کرامت انسانی می گردد. در این فرایند، اعلامیه جهانی نخستین سندی است که مفهوم بشر را با تکیه بر کرامت، حیثیت و ارزش ذاتی او بازتعریف نموده و با تمرکز بر دو اصل بنیادی آزادی و تساوی مدوّن می سازد. پاسداشت سالانه روز تصویب این اعلامیه به منزله روز جهانی حقوق بشر به واقع بزرگداشت گذار از انزوای انسان به اعتلای او در تفکر و اندیشه مغرب-زمین است.

امروزه مروری بر رویه جاری برخی دولت ها و موجودیت های غیردولتی مورد حمایت آن ها در حوزه حقوق بشر و نقض مداوم این حقوق متعالی، از نقض حقوق بنیادین مهاجرین الی الله در فاجعه منا گرفته تا اقدامات ددمنشانه گروه های تکفیری و تروریستی به وضوح مبیّن آن است که در عمل حداقل معیارهای مندرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر برای انسان سوری، عراقی و یمنی در مقایسه با انسان غربی بسی متفاوت است. در چنین شرایطی بزرگداشت روز جهانی حقوق بشر اگرچه یادآور پیشینه اقدامات ارزشمند اندیشمندان و حقوقدانانی است که هر یک حقی عظیم بر جامعه بشری دارند، اما در کنار آن مخاطراتی را نیز خاطر نشان می سازد که روزانه زندگی را در کام ابناء بشر تلخ و بیم و ناامیدی را در کالبد بشریت گسترش می دهد.

بزرگداشت روز جهانی حقوق بشر فرصت مغتنمی است تا ضمن محکوم نمودن اقدامات گروه هایی که نام اسلام بر خود می نهند، بازتأکیدی بر مواضع دولت های اسلامی در خصوص حقوق بشر صورت گیرد و رویکرد اسلامی به حقوق بشر تبلور یابد؛ رویکردی که انسانیت را فراتر از حیوان خودآگاه و ترکیبی مادی می داند و انسان را خداگونه می انگارد؛ بشر را با ماهیت «و نفخت فیه من روحی» می شناسد و با تصریح به «لقد کرّمنا بنی آدم» در زمانی که دوران جاهلیت حیات بشری در مغرب و مشرق بوده است، حیثیت انسان را از آن حیث که انسان است، مدنظر قرار می دهد و با توسل به آگاهی بخشی پرده از زوایای تاریک جامعه بشری برداشته و افق های نوینی را می گشاید. موضع ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد که بشریت، تشنه جهانی عاری از خشونت و افراطی گری است، به واقع ترجمان چنین رویکردی است و این رویکرد موضوعی است که درفضای غبار الود منطقه و جهان بشر امروزبیش از پیش باید ان را مورد توجه قرار دهد. پس به امید تحقق روزی که حقوق بشر دستخوش نقض نباشد.