بندر امیر آباد در انتظار تدبیر دولت امید

دکترحسن خلیل خلیلی- وکیل پایه یک دادگستری

120هزار بیکار تحصیل­کرده مازندران، نظاره­گرند که دولت امید چه تدبیری برای منطقه آزاد تجاری امیرآباد خواهد اندیشید!

امیدشکل‌گیری بزرگ‌ترین اتفاق تاریخی در مازندران بعد از تصویب منطقه آزاد امیرآباد در شورای عالی مناطق آزاد تجاری ایران، در گرداب اختلاف­نظرهای غیرکارشناسانه و بلاتکلیفی سیاست­مدارانه (سیاست­بازانه) برخی وکلای مردم مازندران گرفتار آمده است!

اگرچه تسریع در انجام امور زیربنایی، رشد و توسعه اقتصادی، جذب سرمایه­گذاری داخلی و خارجی، اشتغال­زایی، کمک به صنایع داخلی و افزایش مبادلات تجاری با تأکید بر صادرات، مخصوصا محصولات کشاورزی، از اهداف مهم تأسیس منطقه آزاد تجاری در مازندران بوده، اما عدم توجه به مزیت نسبی و قابلیت‌های خاص برای توسعه هر منطقه و تأمین زیرساخت‌های استان توأم با تعصبات شهرستانی و محلی، تاکنون پیامدی جز عقب‌ماندگی و افزایش نرخ بیکاری در مازندران نداشته، انتظار به­حق همه مازندران از نمایندگان خویش، عقلانیت و تدبیر است.

ازمنظرکارشناسان، تردیدی در اولویت‌دار بودن بندرامیرآباد نسبت به دیگر بنادر استان برای تبدیل شدن به منطقه آزاد تجاری، بدلایل گوناگون نیست: زیرساختهای مناسب و سابقه زیاد منطقه ویژه اقتصادی، پس­کرانه قابل قبول، تملک بیش از 2000 هکتار از اراضی بدون کاربری کشاورزی درجه دو و سه و چهار، عمق بالا برای پهلوگیری کشتی­ها، فاصله کم تا مرکز استان (ساري) 55 و تا تهران 330 کيلومتر، حدود ۷.۵ میلیون تن ظرفیت بارگیری و تخلیه، اتصال به سه محور جاده­ای در مسیر کریدور شمال شرق ـ شمال غرب و مبدأ ورودی کریدور شمال- جنوب (مسیر ارتباط ترانزیتی کشورهای شمال اروپا، اسکاندیناوی و حاشیه خزر با کشورهای حوزه اقیانوس هند، خلیج فارس و جنوب آسیای شرقی) در شمال ایران، اتصال به شبکه ریلی ازطریق راه­آهن به بازارهای آسیای میانه، قرارگرفتن بین دو فرودگاه بین‌المللی ساری و گرگان و امکان احیاء و بهره‌برداری فرودگاه بهشهر، فعالیت حدود ۲هزار متخصص در این بندر، دارابودن 000/000/9 مترمربع محوطه پشيباني و 000/000/1 مترمربع محوطه بهره­برداري، 12840 مترمربع انبار، 11پست اسکله  (شامل 7پست اسکله چندمنظوره با ظرفيت پذيرش 6000 تن کالا، 1 پست اسکله RO-RO  باظرفيت پذيرش 6000 تن کالا، 1 اسلکه غلات، یک اسلکه رورو و 2 پست دیگر)، وجود ده دستگاه مکنده غلات، قرارگرفتن درمسیر جادۀ ابریشم وراه­آهن تهران- گلستان-ترکمنستان و خراسان، وجود اماکن تاریخی و طبیعی برای جذب توریست و گردشگر، وجود نیروی انسانی کارآمد و توانمند در منطقه، وجود زمین‌های لم‌یزرع فراوان و مستعد کاربری‌های تجاری، صنایع تبدیلی و صنایع پاک و…، پایلوت غلات شمال کشور و پایلوت ذخایر نفتی، همچنین بهره‌مندی از دو منطقه جهانی شامل پناهگاه حیات وحش میانکاله و مجموعه تاریخی ـ طبیعی عباس‌آباد بهشهر، بدون ترافیک جاده­ای در حاشیه خزر، مزایایی است که سبب شده، امیرآباد به بندري استراتژيک جهت انجام مبادلات کالا بين جمهوري اسلامي ايران با کشورهاي حاشيه درياي خزر، آسياي ميانه و قفقاز تبديل شود.

چگونه می­توان بندر 2000هکتاری امیرآباد با این همه امتیازات را با بندر 60هکتاری فریدونکنار و 40هکتاری نوشهر مقایسه و هم­وزن نمود؟ با کدام منطق و تدبیر؟!

آیا ایجاد چنین زیرساخت‌هایی برای این دو بندر ضعیف، مستلزم هزینه زیاد برای کشور و استان و تخریب اراضی ملی در کنار سواحل و تخریب محیط زیست نمی‌شود؟!

مسأله اصلی چیست که این انتخاب ساده را به چنین معمایی مبدل ساخته است؟

گمانه­زنی­ها در افواه عمومی، حکایت از تردید دولت تدبیر در توجه به نقطه­نظرات قاطع کارشناسان در اولویت­دار بودن بندر امیرآباد دارد! اما سکوت دولت امید در عین شناخت کامل از امتیازات بندر امیرآباد، نشان از مصلحت­اندیشی دیگری دارد!  بی­شک، تصمیم­سازی برمبنای نگرانی از به­باد رفتن رأی عده­ای و عدم توجه به درایت عقلای قوم، دور از اخلاق سیاست­پیشگی و شهریاری است. و باور این مطلب که چنین تصمیم مهم اقتصادی دستخوش مصلحت­اندیشی انتخاباتی و سیاسی شود، و حق منطقه شرق مازندران با سکوت پایمال شود، دور از شأن دولت تدبیر و امید است. چه نیک است اگر این سخن حضرت امام(ره) را سرلوحه تمام تصمیم­سازی­های خویش قرار دهیم که: « ... من با خدای خود پیمان بسته‌ام که رضای او را بر رضای مردم و دوستان مقدم دارم؛ اگر تمام جهان علیه من قیام کنند دست از حق و حقیقت برنمی‌دارم». آیا سزاست با وجود سرآمدی و امتیازات بندر امیرآباد نسبت به سایر بنادر استان و علیرغم اینکه می­دانیم، منطقه آزاد تجاری امیرآباد چقدر در رشد و توسعه اقتصادی کشور تأثیرگذار است، آنرا ملعبه سیاست­زدگی قرار دهیم؟!

منطقه آزاد تجاری در واقع «محدوده حراست‌ شده بندری و غیربندری است که از شمول برخی از مقررات جاری کشور متبوع خارج بوده و با بهره‌گیری از مزایایی نظیر معافیت‌های مالیاتی، بخشودگی سود و عوارض گمرکی، عدم وجود تشریفات زاید ارزی، اداری و مقررات دست­وپاگیر وهمچنین سهولت و تسریع در فرآیندهای صادرات و واردات با جذب سرمایه‌گذاری خارجی و انتقال فناوری به توسعه سرزمین اصلی کمک می‌کند». اما نبود وفاق و همدلی بین نمایندگان و مسئولان استان در سال­های پس از انقلاب و نفوذ مافیای قدرت و ثروت در تصمیم­سازی­­ها، این استان مخصوصا شرق مازندران را به زیر خط فقر کشانده است، به­گونه­ای که تمام استان­های مرزی کشور، امتیاز منطقه آزاد را گرفته­اند، اما هنوز مازندران در بیراهه تردید و اختلاف است!

آقای رئیس­جمهور! مازندران در طول دوران پس از انقلاب، محروم از نگاه توسعه­محور مسئولین نظام بوده، اینک ایجاد منطقه آزاد امیرآباد، هدیه بزرگ دولت یازدهم به مردمانی است که بیشترین آراء خویش را نثارش نموده­اند.

برکات منطقه آزاد امیرآباد، با توجه به موقعیت، فرصت­ها و استعدادهای این منطقه، برای کل مازندران زرخیز و کشور است، منابع کشور برای توسعه پایدار را قربانی زیاده­خواهی­های معدودی نکنیم.

شهرستان بهشهر با 3000 سال قدمت تاریخی و پذیرش اقوام و فرهنگ­های مختلف از قبیل ترک، کرد، عرب، بلوچ، ترکمن و…، زیرساخت‌های لازم برای تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین قطب­های تجاری، اقتصادی و گردشگری کشور را داراست. گزافه نیست اگر بگوییم؛ عدالت توأم با تدبیر اقتضاء دارد که با وجود امکانات بالقوه، منطقه­ای که بدلایل مختلف، امروز تبدیل به یکی از کم­رونق‌ترین شهرهای کشور و دارای بالاترین شاخص بیکاری، فقر و حاشیه‌نشینی شده، دست­نوازش محقانه مسئولین کشوری را بر زخم­های کهنه عقب­ماندگی و توسعه­نایافتگی و بازگشت به هویت تاریخی خویش احساس نماید.

شهرستان­های بهشهر، نکا، گلوگاه اگرچه بیشترین شاخص­های زیربنایی و ظرفیت­های طبیعی را در استان دارند، اما از لحاظ توسعه­یافتگی در رتبه پایینی قرار گرفته­اند. چیت­سازی با 70سال سابقه و با بیش از دوهزار کارگر ورشکسته شد! امتیاز دانشگاه بزرگ علم وصنعت از این منطقه گرفته شد! و هزاران معضل و مشکل اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی نصیب مردمان انقلابی این منطقه شد، اما تاکنون لب بر نیاوردند. آیا موقعیت زابل و اردبیل، قابل قیاس با امیرآباد است؟

آقای رئیس­جمهور! کارشناسان دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و استانداری، برمبنای شاخص­های خاصی پس از ماهها مطالعه و بررسی به این نتیجه رسیده­اند که بهترین نقطه استان برای منطقه آزاد، امیرآباد است، آیا سزاست که عقل و تدبیر را در منجلاب سیاست­زدگی به تاراج دهیم و امید آگاهان و دانایان را به یأس مبدل سازیم؟!

قطعا با نظارت­های همه­جانبه، جلوی هرگونه رانت و ویژه­خواری برای یک طبقه یا منطقه خاص گرفته خواهد شد. مردم مازندران فهیم­اند و همه چیز را می­دانند و بقول ماندلا رهبر بزرگ آفریقای جنوبی و پیشتاز مبارزه با تبعیض و بی­عدالتی: «ما می­بخشیم اما هرگز فراموش نمی­کنیم!»