صفحه اصلی / اخبار/ ایران زمین / اصلاح طبقه وکلاء

اصلاح طبقه وکلاء


رضـا مقصـودی وکیل دادگستری
اصلاح طبقه وکلاء

به گفته مرحوم احمد متین دفتری:«اصلاح طبقه وکلاء مهمترین اصلاح عدلیه است.زیرا اگر عدلیه از مبرزترین قضات تشکیل شود ولی از حیث وکیل ناقص باشد، احقاق حق بسیار دشوار خواهد بود. خواه این نقص بواسطه جهات اخلاقی باشد یا بواسطه فقد معلومات لازم برای شغل وکالت.»(قسمتی از خطابه مرحوم دکتر احمد متین دفتری وزیر عدلیه وقت هنگام آئین گشایش کانون وکلای عدلیه تهران روز پنج شنبه 26اسفند 1316)

الف)- جهات اخلاقی

آنچه تحت این عنوان یا عناوینی شبیه به آن چون: کد اخلاقی وکلاء، اخلاق حرفه ای وکالت،مسئولیت حرفه ای وکیل،منشور اخلاق حرفه ای وکیل دادگستری، مطرح شده و میشود، تاکنون موضوع تألیف کتب، مقالات،خطابه ها و گفتارهای متعددی قرار گرفته است. بزرگان این رشته در این باره از ذکر ریزترین نکات و ظریف ترین دقائق نیز فروگذار نکرده اند.برخی تحت عناوین: خصوصیات رفتاری و مشخصات ظاهری،حفظ حرمت همکاران، حفظ حرمت حرفه،حفظ حرمت حق دفاع،حرمت صنف،آزادگی وکیل،بازخوانی سوگندنامه وکالت،ممنوعیت تبلیغ،وظائف در مقابل کارآموزان و شجاعت در وکالت،به بررسی و تنقیح و تفسیر هر یک پرداخته و آثار و تبعات نقض هر مورد را با نگاه به تجربیات عملی تشریح نموده اند.(اخلاق حرفه ای، بهمن کشاورز)

عده ای نیز بدون لحاظ این تقسیم بندی به بحث و بررسی یک یا چند نکته از ظرائف اخلاق حرفه ای وکیل مانند تضمین نکردن نتیجه دعوی،لحاظ تخصص و دانش در پرونده مورد قبول، رعایت حرمت همکار،تلاش جهت صلح و سازش پرداخته و نیز از دیدگاه قضاوت نکات ارزنده ای در اختیار همکاران قرار داده اند.(اخلاق حر فه ای،کیومرث سپهری)

دسته دیگر از دریچه ای خاص و بسته به احساس ضرورت و اهمیت، یک موضوع را برگزیده و آنرا مورد شرح و بسط قرار داده اند. مانند: اخلاق حرفه ای،حفظ اسرار،یا ادعای داشتن نفوذ نزد قضات،یا نقش وکلای دادگستری در تشویق سازش و داوری یا علم و تقوی در دعوی.

اما شاید کامل ترین و بهترین تقسیم بندی در این زمینه را مرحوم محمود سرشار در مجله کانون وکلا در آبان 1327 تحت نام"کد اخلاقی وکلا"به انجام رسانده که گذشت زمان نیز، از تازگی،طراوت و ارزش مطالب آن نکاسته و می تواند ملاک رفتار وکلا در هر عصر و نسل و هر زمان و زمینی قرار گیرد. این اثر که  به شرح مقدمه آن،طرحی پیشنهادی است که از طرف یکی از وکلاء مکزیک در کنگرهء عمومی که در واشنگتن تشکیل شده بود، تقدیم‏ مجمع شده و پس از شور و مداقه گزارش آن در کمیسیون مربوطه تنظیم‏ و جزو دستور مجمع عمومی کنگره وکلا قرار گرفت.

در این مقاله وظائف حرفه ای وکیل در ارتباط با شئون وکالت و حیثیات شغلی،روابط وکیل با دادگاهها و مقامات دیگر،در رابطۀ وکیل با موکلین خود و بالأخره در روابط وکیل با همکاران خود و تعارض عقائد و افکار و اختلاف نظر آنان؛ مورد بحث و بسط قرار گرفته است.(کد اخلاقی وکلا، دکتر محمود سرشار؛ مجله کانون وکلا- شماره 6)

وجه مشترک همه این تلاشها،پی ریزی و ایجاد استانداردهائی اخلاقی جهت اشتغال به شغل منیع وکالت بوده است.این اوصاف و ویژگیها که با لایحه قانونی استقلال کانون وکلا و آئین نامه آن ناظر بر رسیدگی به تخلفات انتظامی وکلا تضمین شده است، بدان جهت واجد اهمیت و ضرورتند که اعتماد جامعه را به نهاد وکالت تثبیت و احیا کرده، وکالت را از هدم و هلاک و فساد و تباهی مصون و شأن این حرفه خطیر را در طول رسالت پر فراز و نشیب خویش حفظ و صیانت کرده است.  دانستن این قواعد و رسوم(اخلاق نظری) وعمل،تقیّد و بکار بستن آن(اخلاق عملی)، وکیل را در جایگاه حقیقی خویش نشانده و اعتبار و حیثیت و شئون حرفه ای این شغل را حفظ خواهد کرد.

از نظر پرورش فضائل و خصائص اخلاقی قابل انکار نیست که قطع نظر از نگاه و نگرش و تقابل دیگر دستگاهها با نهاد وکالت و شخص وکیل،در درون خود دچار ضعف و فترت هستیم.فرهنگ احترام، تعامل،حفظ حرمت، شأن و جایگاه یکدیگر را در دادرسی نیاموخته یا بدان پایبند نیستیم! آیا بگونه ای عمل کرده ایم که از نحوه رفتار دو وکیل همکار در دو طرف دعوی،ارکان دادگاه به شوق و لذت و شور انسانی وکرامت اخلاقی برسد و فارغ از قوت و ضعف استدلالات و نظرات طرفین، محضر دادگاه صحنه تعلیم اخلاق، مدارا و تفاهم و احترام به نظرات یکدیگرگردد؟و آیا با چنین آزمونی باز شاهد بی حرمتی از جانب دیگران خواهیم بود؟ آیا این آموزش را دیده ایم که دفاع مناسب و قوی و عمل به تکلیف وکالتی منافاتی با احترام، سعه صدر، تحمل و صبوری و حفظ شئون انسانی و کرامات و ملکات و فضائل اخلاقی ندارد؟بلکه این صفات، تکمیل کننده و حلقه اتصال عظمت و تکامل در ایفای این نقش است؟

بارها شاهد بوده ایم که در محاکمات اگر چه در ابتدا عوامل قضا نگاهی بدبینانه و یا با دید احتیاط داشته ولی رفته رفته در جریان دعوی و در سیر مراحل دعوی با پایبندی به نظامات، صبوری و متانت،رعایت حرمت ها و حریمها،خویشتن داری و احترام و ادب نسبت به دادگاه و اصحاب و اطراف دعوی، بطور ناخودآگاه شاکله دادگاه نیز به چنین وکیلی احترام و عزت گزارده و او را به عمل دیگران مکافات نمی کند .

 موضوعی دیگر که چون خاری در چشم می خلد، عدم پشتیبانی و حمایت از یکدیگر است، براستی اگر موکلی به ما مراجعه کند و از نحوه عملکرد و رفتار همکارمان در پرونده ای زبان به گله و شکوه گشاید، برخورد ما که هنوز به واقع امر واقف نیستیم، چگونه است ؟ آیا جانب انصاف و احترام به همکار را ( هر چند نشناسیمش) نگه می داریم و موکل را به پرهیز از قضاوت شتابزده و اظهارنظر غیرعلمی توصیه می کنیم ؟ یا خیر! خود قبل از وقوف به حقانیت موضوع، وی را دلالت و ارشاد به دادسرای انتظامی کرده ؟ یا خدای ناکرده تلاش می کنیم با برجسته کردن و برشمردن اشتباهات احتمالی و انتزاعی همکارمان، اعتماد موکل را به قوت و قدرت و توان وکالتی خود و نهایتاً تفویض وکالت بخود جلب نمائیم؟ و اگر این چنین باشیم آیا  توقع رعایت حرمت و شأن از دیگران داشتن، انتظار بجا و درستی است؟ آیا شما احساس نمی کنید که روح یگانگی،یکدلی، وحدت سرنوشت و صمیمیت در بین طبقه وکلا معدوم یا کمرنگ است؟ و هر یک سرنوشت و آغاز و فرجام کار خود را سوای مجموعه می داند و چون سرنشینان کشتی ای هستیم که یکی جای خود را سوراخ می کند بی علم و اعتقاد به آنکه وقتی آب از جای وی به کشتی رسوخ و نفوذ کرد،همه سرنشینان با خطر غرق و هدم مواجهند؟ آیا براستی سرنوشت و مقصد خود را با جامعه وکالت یکی می دانیم؟ و آیا هر یک از ما وظیفه ندارد چنین فردی را از عملش بازداشته تا سرنوشت همگی نجات و فلاح باشد،نه غریق دریائی هالک و گردابی چنین هائل؟!

0 نظر برای “ اصلاح طبقه وکلاء

منتظر نظرات شما هستیم

نگران نباشید، ایمیل شما منتشر نمیشود.