حقوق زندانیان (بخش آخر)

موضوعاتی در رابطه با حقوق و تکالیف زندانیان در زندان‌ها و موسسات وابسته به زندان‌ها و اقدامات تامین و تربیتی کشور.

• زندانیان طبق مقررات آئین‌نامه اجرایی سازمان مجاز به داشتن ارتباط با بستگان وآشنایان خود از طریق ملاقات و مکاتبه می‌باشند.
• در مواردی که ملاقات یا مکاتبه متهمی از سوی قاضی مربوطه ممنوع اعلام گردد، پس از آغاز محاکمه وکیل مدافع متهم حق خواهد داشت که با او ملاقت نماید و هیچ یک از ماموران انتظامی یا اداری و قضایی نمی‌توانند به هیچ‌وجه از این ملاقات جلوگیری نمایند.
• محل ملاقات زندانیان باید طوری تعبیه گردد تا هنگام ملاقات و مکالمه مزاحمت برای سایر اشخاص فراهم نشده و مکالمه به سهولت انجام گیرد.
• زوج یا زوجه، پدر، مادر، برادر، خواهر و فرزندان زندانیان و همچنین پدر و مادر همسر وی حق دارند با زندانی ملاقات کنند و سایر بستگان و دوستان نیز در صورت درخواست با کسب اجازه از طرف رئیس زندان یا موسسه یا قاضی ناظر می‌توانند ملاقات داشته باشند.
• زندانیانی که حسن رفتار و کردار داشته باشند با نظر رئیس زندان یا موسسه و یا قاضی ناظر می‌توانند با همسر و فرزندان، پدر، مادر، خواهر و پدر و مادر همسر خود با حضور مامور مراقب ملاقات حضوری نمایند.
• وکلای دادگستری در صورت داشتن وکالتنامه رسمی برای حفظ حقوق موکل خود می‌توانند با اخذ مجوز کتبی از قاضی مربوط یا قاضی ناظر زندان در ساعت‌های اداری در اتاق مخصوص و مجزا از اتاق ملاقات عمومی با موکلان خود ملاقات نمایند. در صورت ممنوع‌الملاقات بودن، ملاقات با نظر مقام‌های قضایی مربوط انجام می‌گیرد.
• سالن انتظار جهت استقرار ملاقات‌کنندگان باید مجهز به سرویس، فروشگاه و سایر وسایل رفاهی باشد.
• زندانیانی که ممنوع‌الملاقات نباشند می‌توانند در هر هفته دو نامه به عنوان همسر، فرزندان، والدین، وکیل رسمی و یا به دیگر بستگان و دوستان و مقام‌های قضایی نامه بنویسند و در هر ماه نیز یک نامه به عنوان مقام‌های رسمی کشور با رعایت موازین شرعی و قانون نوشته و ارسال نمایند.
• کلیه زندانیان ممنوع‌الملاقات می‌توانند با اجازه دادستان یا مقام قضایی رسیدگی کنند، نامه سرگشاده به خانواده و وکیل رسمی بنویسند.
• در مواقع ضروری ارتباط محکوم بوسیله تلگراف یا تلفن یا اشخاص یا مقام‌های رسمی با هزینه شخصی بلامانع است.
• در صورتی‌که زندانی از نحوه‌ی اجرای بازداشت یا حبس خود یا هر امر دیگر از امور بازداشتگاه موسسه و زندان شکایت داشته باشد می‌تواند شکایت خود را با ذکر دلیل ضمن نامه‌ای سربسته به‌طور مستقیم به رئیس بازداشتگاه، موسسه یا زندان اعلام نماید و نامبرده مکلف است این قبیل نامه‌ها را به مراجع مربوط ارسال دارد.
• چنانچه محکومان، واجد شرایط مورد نظر در آئین‌نامه اجرایی سازمان باشند حسب مورد با موافقت شورای طبقه‌بندی، رئیس حوزه قضایی، دادستان محل و قاضی ناظر زندان و در مورد متهمان حسب مورد با نظر مقام قضایی رسیدگی کننده به پرونده یا دادستان (پس از اخذ تامین مقتضی از سوی قاضی ناظر زندان) مرخصی اعطا می‌گردد.
• چنانچه محکوم تقاضا نماید زندان محل محکومیت خود را تغییر دهد رئیس زندان و یا موسسه کیفری مکلف است حسب بهبود وضع اخلاقی ایشان مراتب را به مرکز پذیرش و تشخیص پیشنهاد تا برای اتخاذ تصمیم در شورای طبقه بندی مطرح گردد.
• محکومان با درخواست شخصی می‌توانند در نزدیک‌ترین زندان محل سکونت خانواده خود تحمل کیفر نمایند.
• محکوم یا خانواده او می‌توانند تقاضای خود را در مورد انتقال به رئیس زندان مقصد و یا مبداء تقدیم نمایند.
• رئیس موسسه کیفری مکلف است پیش‌بینی‌های لازم را در مورد مراجعت زندانیان بی بضاعت به موطن خود به عمل آورد.
• زندانیان بیمار و بی‌بضاعت که در حال بیماری آزاد می‌شوند تا حصول بهبودی و توانایی انجام کار توسط انجمن‌های حمایت از زندانیان مورد حمایت قرار می‌گیرند.

تهیه و تنظیم: دفتر حمایت از حقوق شهروندی و کرامت انسانی در زندان‌ها